ΜΑΓΚΑΛΙ-ΤΖΑΚΙ-ΑΓΡΟΤΙΣΣΑ

ΜΑΓΚΑΛΙ-ΤΖΑΚΙ-ΑΓΡΟΤΙΣΣΑ

  

Η θέρμανση του φτωχού.

Μη φανταστείτε πως το μέσο σπίτι διέθετε κεντρική θέρμανση όπως σήμερα. Βέβαια και στα σημερινά που τη διαθέτουν, διακοσμητική είναι, αφού το πετρέλαιο με την αύξηση της τιμής του έχει γίνει χρυσάφι!

Μαγκάλι, είναι ένα δοχείο για κάρβουνα, συνήθως με τη μορφή όρθιου ή κρεμαστού μπολ, τραπεζιού ή κουτιού, που χρησιμοποιείται για την καύση στερεών καυσίμων, συνήθως κάρβουνου. Κατασκευάζονταν από χαλκό, σίδηρο, μαντέμι, ακόμα και από πηλό. Το μαγκάλι παρείχε κυρίως θερμότητα, μπορούσε όμως να χρησιμοποιηθεί και για το μαγείρεμα ή και για πολιτιστικές τελετές και εκδηλώσεις.

Το άναβε συνήθως η γιαγιά τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Το άναμμα γινόταν έξω από το σπίτι και όταν τα κάρβουνα ήταν έτοιμα το μετέφεραν μέσα κρατώντας το με προσοχή (για να μη καούν) από τα χερούλια. Μαζευόταν γύρω του τα παιδιά για να ζεσταθούν αλλά και για να ακούσουν κάποια ιστορία ή κανένα παραμύθι από τη γιαγιά. Η γιαγιά τα χρόνια εκείνα ήταν η σημερινή Wikipedia. Τα ήξερε όλα! 

Πάντως η θέρμανση με μαγκάλι ήταν φτηνή, χωρίς μεγάλη εμβέλεια αλλά και πολύ επικίνδυνη. Στη μέση του δωματίου έμπαινε το μαγκάλι με τα ξυλοκάρβουνα για αρχή και τον “πυρήνα” (μιά σκόνη από τα κουκούτσια της ελιάς). Δημιουργούσε χόβολη μέσα στην οποία έψηναν καφέ στο χάλκινο μπρίκι και επάνω από το μαγκάλι έψηναν που και που κανένα κοψίδι, καμιά ρέγκα ή φέτες ψωμί. Δυστυχώς όμως, αρκετές φορές τα “αχώνευτα” ξυλοκάρβουνα καίγονταν ελλιπώς, με αποτέλεσμα την έκλυση CO (μονοξειδίου του άνθρακα) σκοτώνοντας ολόκληρες οικογένειες! Όσοι το γνώριζαν, το έβγαζαν έξω από το σπίτι πριν πάνε για ύπνο.

Στις μέρες μας χρησιμοποιείται πολύ σπάνια. Το συναντάμε σε παραδοσιακά σπίτια ως διακοσμητικό στοιχείο σε κάποια γωνιά του σαλονιού.

...και έπεται συνέχεια για τις παλιές οικιακές συσκευές!

ΤΖΑΚΙ

Άναψε το τζάκι στο πατρικό σπίτι…η μάνα θα έχει ήδη ετοιμάσει τα πρώτα ξύλα..να μην χρειάζεται να βγαίνει μέσα στο κρύο…η πυροστιά θα είναι έτοιμη να ζεστάνει νερό αν χρειαστεί…ενώ τα κάρβουνα θα ψήσουν την πίτα που θα φτιάξει την Κυριακή με όλη εκείνη την μαεστρία που δεν την φτάνουν οι καλύτεροι μάγειροι του κόσμου…γλυκόπικρες αναμνήσεις…

Αφιερωμένο στη γυναίκα Αγρότισσα

 

Γυναίκα αγρότισσα: 

Δύο λέξεις με πολλαπλούς ρόλους. Η μεγάλη της προσφορά μοναδική, η αξία της διαχρονική, ο ρόλος της πολύπλευρος. Μητέρα, σύζυγος, νοικοκυρά, μαχητής της ζωής, πρωταγωνιστής της αγροτικής οικονομίας. Όλοι τιμούμε τη μάνα αγρότισσα. Όλες οι μάνες είναι ίδιες, αλλά η αγρότισσα μάνα έχει κάτι το διαφορετικό. Και όσοι έχουμε γεννηθεί από αγρότισσες μητέρες, σε δύσκολους καιρούς και σε καιρούς φτώχειας, το νιώθουμε καλύτερα. Η γυναίκα αγρότισσα ασκούσε ρόλο πολύπλευρο, σημαντικό και καίριο στην οικογενειακή και κοινωνική ζωή. Εργαζόταν στο χωράφι αλλά και στο σπίτι. Στο βουνό και τον κάμπο. Στην παγωνιά και στον καύσωνα. Ανέτρεφε με πολλές δυσκολίες τα παιδιά της. Πάλευε για να προσφέρει σε όλους γύρω της. Σε καιρούς καλούς και σε καιρούς δύσκολους. Σε περιόδους ειρηνικές και σε περιόδους που η πατρίδα μας αγωνιζόταν για την ελευθερία μας….. Τιμούμε κι εμείς με τη σειρά μας τη γυναίκα αγρότισσα που εργάζεται σκληρά εδώ και αιώνες, στην αγροτοποιμενική κοινωνία,η σκλάβα της υπαίθρου,η γυναίκα που όργωσε με τα νύχια, έσπειρε και πότισε τη γη με δάκρυα,και θέρισε καρπούς,τον ιδρώτα της, στη φλεγόμενη καρδιά της αγροτικής γης…..