Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2015

Το καλαντόνερον

Το καλαντόνερον

Το πρώτο νερό της Πρωτοχρονιάς
Καλαντόνερον

























- Καλαντόνερον ονομαζόταν το πρώτο νερό που έπαιρναν τα μεσάνυχτα της Πρωτοχρονιάς. Από την βρύση, την πηγή ή το πηγάδι, από όπου προμηθευόταν μια οικογένεια το πόσιμο νερό της. Τη λήψη του καλαντόνερου, προηγούνταν το καλαντίασμαν της βρύσης ή του πηγαδιού!
Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, κάποιος από την οικογένεια, συνήθως ένα κορίτσι (ιδιαίτερα οι ελεύθερες κοπέλες), έπρεπε να πάει να «καλαντάζ το πεγάδ». Δηλαδή να αφήσει διάφορα δώρα στη βρύση/πηγάδι. Τοποθετούσαν διάφορα δώρα, όπως ξηρούς καρπούς (φουντούκια, καρύδια, σύκα) στάρι, γλυκά, μήλα, κυδώνια, κ.λ.π.


Λέγοντας χαμηλόφωνα την παρακάτω ευχή:
Κάλαντα και καλός καιρός, άμον τ’ ανοίγω το πεγάδ να ανοίεται η τύχη μ’
και άμον το τρέχ’ το νερό να τρέχ’ και η ευλογία!

Τα ελεύθερα παλικάρια του χωριού καιροφυλακτούσαν κι όταν έφευγαν οι κοπέλες, πλησίαζαν στη βρύση κι έτρωγαν τα φρούτα. Αυτός που έτρωγε το μήλο της συγκεκριμένης κοπέλας, θα την ερωτευόταν και θα την παντρευόταν γιατί επενεργούσαν κάποιες μαγικές δυνάμεις, κατά την Ποντιακή λαϊκή δοξασία και πίστη:
Ανάθεμα π’ εκρέμιζεν το μήλον σο πεγάδιν,
το μήλον είχεν φάρμακον και το πεγάδ’ μαείας.
Μαεύ’ εμέν, μαεύ’ κι εσέν, μαεύ’ τοι δυς εντάμαν.
Η κορ’ μαεύ’ Ελλενικά, Ρωμαίικα παλικάρια…

Τα κορίτσια που παίρνανε το καλαντόνερο, μέχρι να το πάνε στο σπίτι δεν κοιτούσαν πίσω τους. Ούτε μιλούσαν σε κανέναν, για να μη πάρουν οι μάγισσες τη φωνή τους!
Από το καλαντόνερο έπινε όλη η οικογένεια από λίγο, για να πάει καλά η χρονιά. Τα δε κορίτσια έβρεχαν τα μαλλιά τους, για να μακραίνουν! Με το υπόλοιπο καλαντόνερο ράντιζαν το σπίτι, την αυλή, τις αποθήκες, τα ζώα και τα χωράφια. Οι νοικοκυρές, στα δωμάτια του σπιτιού έριχναν χούφτες από ξηρούς καρπούς, λέγοντας την παρακάτω ευχή:

Κάλαντα και καλός καιρός και ευλογημένος.
Έμπα καλόν χρονία και έβγα κακόν χρονία και τη χρόν’ με καλόν καρδίαν!


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου