Το Tιλισίμ’ ο «Τσάπαν Ογρασεύ’ς», ντ’ έδεσεν τη ζωή μ’
Χειμωγκονί’ τα νύχτας, όλ’ οι γραιάδες τη γειτονίας, με το κλεφτοφάναρον σ’ έναν το χέρ’ και το παστόν σ’ άλλο, ετοπλαεύκουσαν σ’ εμέτερον τ’ οσπίτ’, για το βραδενόν το παρακάθ’! Έλεγαν κ’ έλεγαν ιστορίας και μουράτεα, τα φοβερά τη πατρίδας! «Άσκεμα σημάδεα, ατότες ετράνυ’ναν τον φόβον εμουν, τα ποδάρεα εμουν εκόπαν! Δάκρεα, δάκρεα και μοιρολογίας…Πρώτον έργον, να μη αφήνουμ’ τα εικόνας και πατούν’ ατα οι τούρκ’. Εποίκαμ’ ατα διανομήν και με ευλάβειαν ετύλτσαμ’ ατα σ’ άσπρα καθαρά σεντόνεα, να φέρουμ’ ατα σην πατρίδαν. Πίστη και ελπίδα το στήριγμαν! Αιματωμέν’, γεραλήδες, λώματα τσερισμένα…Θεού θέλημαν ντ’ έζησαμ’ εμείς! Εστοίβαξαν’εμας άμον χαϊβάνεα σ’ έναν πίσκον πλοίον, ελάιξ’εμας, έβγαλεν κι ατό το βούτορον εμουν κ’ έγκαν’εμας Πέραμαν, σον Αε-Γιώργην τη Πειραιά. Είχαν’εμας, καραντίναν! Επεκεί Σαλονίκ’, σην Κοκλουτζάν, καταβλισμόν ντ’ έλεγαν α. Τα φαΐα, τα νερά κι η ελονοσία αποθέρτσαν τα ιντέρεα μουν κ’ επέραμ’ τα ραχία…Ο πάππο μ’ σο ταφίν και τ’ ιντέρεα τ’ σο κλαδίν, έλεγαν κ’ αινίγματα σο παρακάθ’! Kαι πη τσιλτεύ’ σουμά σο κρενίν και βλάφκεται, να πάει κυλίεται απάν’ σο προσκεφάλ’ τη ταφί’, πη ΄κ’ έχ’ σταυρόν! Ήντσεαν κάτ’ παθάν’ και μαραζών’, αμάν ντ’ ανοί’ την πόρταν, να κ’χύν’νε απάν’ ατ’ παγωμένον πούζ’ νερόν, τρομάζ, κ’ ’ίνεται καλά» Η Τσιρκινίνα πα, είπεν: « Εγώ έλεπα ση στράταν, σο Καράπυρ, σ’ αραπάδας απάν’, σκοτωμέν’τς Αρμενάντ’ς χωρίς κιφάλεα» Τον άντραν ατ’ς, τον Πεχλιβάν’ Γιώρ’ Μάραντον, τον ανίκετον τη πάλης, εκρέμασαν Αμάσειαν και σ’ όλεα τα παρακάθεα, εθυμούμ’νε ντ’ εμνημόνευαν’ατον! Έκοψεν και τη θανατί’ το σκοινίν, άμα αξάν’ εκρέμασαν ατον!
Έλεγαν και παραμύθεα, ο πλάνον Οδυσσέας, με τ’ έναν χοντρόν δοκόν, ξαμένον και ξημυτόν, εκόρωσεν τον ΄ρδάκον, τον «Τεπεκιόζ», τον μονόφθαλμον! Και ας ση σπέλιαν ατ, όντες εξήβεν, ετσάιζεν γαΐμεα σον κύρ’ν ατ, πως ο «Είτενος», έβλαψεν ατον! Αρ’ αΐκα χάλεα και χαψία με κιφάλεα! Διπλωμένος σο σιδερένον το κρεβάτ’ τη μάνας Μαραντάβας, εφουκρούμ’νε ατά τη πατρίδας, φοβερά τ’ ιστορίας! Ο ΄Ρδάκον, το Τιλισίμ, ο Ζορζοβούλτ’ς, τα Μαϊσάδες, η Τσαζού’, ο Χοτλάχ’ς, ο Τεπεκιόζ, μέχρι που εκοιμέθα μίαν κ’ είδα ατό το φοβερόν όρωμαν, το «Τιλισίμ», ντ΄ εσουμαδεψεν κ’ έδεσεν άγρεα τη ζωή μ’…
Ση «Στρατώναν» τη χωρί’, γαρσί’ σ’ ομάλ’ το ραχίν, μικρά παιδία, έπαιζαμ’ την μπάλαν, ους να βραδύν’! Η λαστιχένια, η μπάλα, όλον «γκέλαν», εκυλίεν κ’ ερούξεν αφ’κά σο βαθύν τ’ ορμίν! Κι άλλο σουμά εγώ, εκατήβα να παίρ’ατεν και φέρ’ατεν οξωπίσ’! Τα δέντρα ψηλά, τα τισπουτάκια, τα οξέας! Τα λεβόρεα, τα μασούρας και τα κοκκυμελιτσας, ταραγά ανάμεσα σα φτερία, εσκέπαζαν το υγρόν το χώμαν! Άμον κοσσού ντ’ εβγών σ’ αλών’ και σο τσαμούρ’ γομούται, αραεύω τη μπάλαν!
Έναν τρανόν λαλίαν ας σον καταρράχτην τη «Θεία Δέσποινας», ατόσον τρανόν, εθεαρρείς κ’ χίλιεα γιουλτουρούμεα ερούξαν εκεί σο μίαν, πολυβολείων βοετόν! Τα σύμπαντα εσίαν, το νερόν, ταλγά άμον τη θάλασσας εσκώθεν ψηλά, τα δέντρα ελαταρίγαν, τα λιθάρεα από ψηλά εκατρακυλίγαν! Εφάθεν ο ρδάκον, έναν τρανόν τσαναβάρ’! Τ’ ομμάτεα κόκκινα, τσιλιδοφορτωμένα, τα δόντεα αραιά τρανά σκεπάρεα και το στόμαν, αχερών’, με τ’ έναν βούκαν, θα κουρτά μεν!
Τσαΐζω, βαρκίζω, κουίζω, σύγκορμος τρομάζω, κοχλάζω…Απολεμώ να τρέχω, εχάθεν ο Ήλο μ’, η γη μ’ εσκοτεινάεν! Έπλωσεν τα κοπάλεα τα χοντρά τα χέρεα τ’! - Κανείς ΄κί γλωτών’ ας σον «Τσάπαν Ογρασεύ΄ς», είπεν κ’ εγέλασεν γαΐμεα! -Μάνααα, ετσάιξα κ’ εγώ, ετινάγ’α κ’ εσκώθα ας σο κρεβάτ’, ετρόμαξεν κι η γιάγια μ’! Έγκεν αμάν τον Αγιασμόν, τρία κούρτας, είπεν πί’α, τ’ αχπάραγμαν ν’ απαλύν’! Ερρώστεσα, άγρεα εκρεβατώθα! Τοι παρακαθίων οι γραιάδες, εσκάλωσαν τα γιατροσόφεα! -Άμον ντο τσάκλιζ’ το άλας ντο σύρω απέσ’ σ’ οτζάχ’, αρ’ αέτσ’ να τσακλίζ’ και σπάν’ το κακόν τ’ ομμάτ’! Ενέβ’σαν τσιλίδεα κι ας σο νερόν ατουν έπ’α, ενίφτ’α! Έγκαν’ βοτάνεα! Σην εγκλεσίαν επλώθα κά, να δεάν’ απάν’ιμ ο ποπάς με τ’ ευαγγέλιον και τα ξεφτέρεα! Η θεία μ’ η Θεώνα ας σο Κουλίκ τη Ματέν, έναν κλαδόπον τη «Παναΐας δάκρεα», ντ’ είχεν σο ΄κονοστάσ’, έγκεν κ’ έκαψεν, ν’ αποκαπνίζ’ τ’ ομμάτεα μ’! «Τ’ έμπρε σ’ μέλ’ και γάλαν, γιάβρι μ’» Πελιστελί’ καρδίαν πιλέμ, σο μίαν εκούρτεσα! Τηδέν! Η κάρδια μ’ εμαύρινεν! Ο «Τσάπαν Ογρασεύ’ς», απέσ’ ιμ ελάλ’ν εμεν, τσάπαν όλεα ευτάς! Ατός όριζεν τη ζήση μ’, την τύχη μ’! Τ’ εμά ντ’ εποίν’να, ολίγα έσαν! Έχασα τη χρονίαν σο σχολείον! Άμον κουτσόν το πρόγατον οπίσ’ ντ’ απομέν’! Εθέλ’να να χορεύω, ΄κ’ επόρ’να, ση μπάλαν, αμάν εκουράσκουμ’νε! Εθεαρρείς και σ’ ωμία μ’, ετσόκεψαν εφτά καράβεα σιδέρτα! Παντού, Ο «Τσάπαν Ογρασεύ’ς» κι ας σ’ άλλ’ τη μερέαν, πελίν να μη ευτάγω ντ’ εσύρ’να, γιατί εντρέπουμ’νε! Ό,τι καλόν εθέλ’να να ευτάγω, με τ’ ατόν, έχανα τον ΄πούσουλα μ’!
Ση ψη μ’ μεχτάτσ’ έντον’, άμα, άγρεα για τ’ όποιον τυραννίζ’μεν;
Έρθαν τα Καλά τα Ημέρας, Χριστούγενα! Οι γραιάδες τη χωρί’ έρθαν ΄ξάν’ σο παρακάθ’! Εσκάλωσαν και λέγ’νε έμορφα ιστορίας! Γλυκόν αντίλαλον τη Πατρίδας, τα γιορτινά ημέρας! Αποχιονάτιζαν τ’ αλώνεα, ετραγώδ’ναν, έπαιζαν τα λύρας, τη κεμανήν, έπιναν τη ρακήν, εχόρευαν! Τραγωδάνοι και σεβταλήδες, ετραγώδ’ναν κ’ εσύρναν λόΐα τη σεβτάς για τ’ εείνεν τηνάν ερεάχκουνταν. Οι Θυμιστάντ’ πα, όντες εβραδύν’νεν, έλεγαν τα Κάλαντα, με τα χάρτενα τα φενεάρεα και τ’ αλειμμοκέρ’! Ώι, τ’ ευλοημένον, έστραφτεν απάν’ σο χιόν’! «Χριστός γεννέθεν, χαράν σον κόσμον, χα καλήν ωραν, καλή σοι μέραν…Απ’ εμπροστίας πα, ξάϊ ΄κ’ έλεγαν ατό τ’ αγνέρκον, -Να τα πούμε; Όλ’ πα, κάτ’ εδίν’ναν! Επατούρευαμ’ το γρόσ’ και την παράν, έλεγαν, απέσ’ σο πορτοκάλ’ κ’ εδίν’ναμ’ατα! Εξέβα μ’ ας ση κακοχρονίαν κ’ εσέβαμε σην καλοχρονίαν, λάχ’ ησυχάζ’ κι ολίον ο κόσμον! Όταν εχιόνιζεν πολλά, έβγωναν απάν' σο δώμαν οι αγούρ’ και με την σερέφτεν, απεχιόνιζαν! - Ο πάππο μ' πα, εβάλλ’νεν το παστόν απέσ’ σ’ σο χιόν'...οκτώ πιθαμάς χιόν’ ερούξεν! Κουμούλ’ αφ’κά, χιονοτόπιν, έλεγαν’ α και ευχαριστίουταν πόσον τρανόν ’ίνεται, να χορολαγεύν’νε απάν’ τα μωρά! Έι κιτί, έθιμα πατρίδας, κάθαν ημέραν, αλλιώτικον ας άλλο, κι ανθρώπ’ πα, κι άλλο ανθρωπινοί έσαν, έλεγαν! -Πρωτοχρονιά και μέχρι τα Φώτα, σο Μπάσ-τσατάχ, εποίν’ναμ’ Μωμογέρεα κι ο Τσόλον ο Δημητριάδης, εποίν’νεν την Τεβέν, με τ’ αράπικα καλατζίας ατ’! Με τον Μέγαν Αγιασμόν, εράντιζαν με τα παρχάτσεα τα χωράφεα, να δίν’νε καλόν εσοδείαν, τα ζα πα, να κατηβάζ’νε πόλικον το γάλαν! Τα κοντζολόζεα, τα καλικαντζάρεα, φογούντανε σο φως. Αναθεμά τα, στούδεα και πετσία και με τα πίσκα λώματα και με ουράδας, εβγών’νε τα καλά τα ημέρας να πειράζ’νε τ’ ανθρώπ’ς, μουρταρίζ’νε και τα φαϊστικά! Ώσπου να έρχουν’ τα Φώτα, αγιάσκεται ο κόσμον και δεάν’νε πλάν’! Αξάν’ άμον μαεμένος ατώρα, εκοιμέθα κ’ επέμ’να! Έθεαρρείς κ’ εθέλ’να αξάν’ να ελέπω σ’ όρωμα μ’, το Τιλισίμ, ντ’ έδεσεν τη ζωή μ! Να λογαρεάουμεν με τ’ ατό, για θα χάτεν, για θα χάμεν, να λαλώ το όνειρον!
Σο χωρίον, σ’ αλλ’ τη μερέαν, σουμά σον καταρράχτην τη «Αβησσυνίας», έφραξαν κ’ εφούσκωσαν το νερόν, θα σύρ’ ο ποπάς τα Φώτα τον Σταυρόν! Εγώ, μανάχος, χωρίς να τουρτουρίζω, βαθμοί Νευροκοπίου, εντώκα το μακροβούτ’ να πιάνω τον Σταυρόν! Από ψηλά, ας σο «Στραγκάτσ’» απάν’, έρθεν το βουετόν, τα σύμπαντα ΄ξάν σίουν, το φράγμαν ετασεύτεν, ο κόσμον ετρόμαξεν, έφυεν, ο Σταυρόν θα ρούζ’ σον καταρράχτεν! Είδα το, έτρεξα επίασ’ατο, εφίλεσ’ατο, έσκωσ’ατο ψηλά, ας σα θολωμένα τα νερά κι ας σα πατημασέας τη «Τσάπαν Ογρασεύ’ς» Γελά, κι όσον ντο πάει, σουμών’ μεν! Ξάϊ ΄κ’ εφογώθα, εθέριεψα, τη Πελιστελί’ η καρδία, με τα δύο καρδίας αναμέν’ ατον…όσον ντο τερώγ’ατον, λιφτάζ’, μικραίν’, γελώ εγώ, γελά κι ατός, μω τ’ έργος και την πίστης, ατός εμέν ωμαίζ! Εσούμωσεν κι άλλο, έμπαισεν απέσ’ ιμ! Ατόσα ντ’ έσυρα με τ’ ατόν, εγώ τεαμεάκ, έμ’νε; Ο μισός ο φοβητσέας; Ατώρα πρέπον έν, να φροντίζ’ ατον, να φτάγ’ατον βόλτας, σα γλέντεα, σα χαράντας, σα γιορτάς, τ’ εμόν έν! Η ζωή μ’ άλλαξεν, καν’νάν και τηδέν άλλο ΄κί φογούμεν, καν’νάν ΄κί ζηλεύω! Ήντσεαν απ’ εσάς έχ’ είναν ρδάκον, ας φέρ’εατον και ξαμών’ατον με τον «Τσάπαν’ Ογρασεύ’ς», π’ έντον ατώρα... «Πάτ’ και Δέ α» χαχαχα!
Sp Ama
Χειμωγκονί’ τα νύχτας, όλ’ οι γραιάδες τη γειτονίας, με το κλεφτοφάναρον σ’ έναν το χέρ’ και το παστόν σ’ άλλο, ετοπλαεύκουσαν σ’ εμέτερον τ’ οσπίτ’, για το βραδενόν το παρακάθ’! Έλεγαν κ’ έλεγαν ιστορίας και μουράτεα, τα φοβερά τη πατρίδας! «Άσκεμα σημάδεα, ατότες ετράνυ’ναν τον φόβον εμουν, τα ποδάρεα εμουν εκόπαν! Δάκρεα, δάκρεα και μοιρολογίας…Πρώτον έργον, να μη αφήνουμ’ τα εικόνας και πατούν’ ατα οι τούρκ’. Εποίκαμ’ ατα διανομήν και με ευλάβειαν ετύλτσαμ’ ατα σ’ άσπρα καθαρά σεντόνεα, να φέρουμ’ ατα σην πατρίδαν. Πίστη και ελπίδα το στήριγμαν! Αιματωμέν’, γεραλήδες, λώματα τσερισμένα…Θεού θέλημαν ντ’ έζησαμ’ εμείς! Εστοίβαξαν’εμας άμον χαϊβάνεα σ’ έναν πίσκον πλοίον, ελάιξ’εμας, έβγαλεν κι ατό το βούτορον εμουν κ’ έγκαν’εμας Πέραμαν, σον Αε-Γιώργην τη Πειραιά. Είχαν’εμας, καραντίναν! Επεκεί Σαλονίκ’, σην Κοκλουτζάν, καταβλισμόν ντ’ έλεγαν α. Τα φαΐα, τα νερά κι η ελονοσία αποθέρτσαν τα ιντέρεα μουν κ’ επέραμ’ τα ραχία…Ο πάππο μ’ σο ταφίν και τ’ ιντέρεα τ’ σο κλαδίν, έλεγαν κ’ αινίγματα σο παρακάθ’! Kαι πη τσιλτεύ’ σουμά σο κρενίν και βλάφκεται, να πάει κυλίεται απάν’ σο προσκεφάλ’ τη ταφί’, πη ΄κ’ έχ’ σταυρόν! Ήντσεαν κάτ’ παθάν’ και μαραζών’, αμάν ντ’ ανοί’ την πόρταν, να κ’χύν’νε απάν’ ατ’ παγωμένον πούζ’ νερόν, τρομάζ, κ’ ’ίνεται καλά» Η Τσιρκινίνα πα, είπεν: « Εγώ έλεπα ση στράταν, σο Καράπυρ, σ’ αραπάδας απάν’, σκοτωμέν’τς Αρμενάντ’ς χωρίς κιφάλεα» Τον άντραν ατ’ς, τον Πεχλιβάν’ Γιώρ’ Μάραντον, τον ανίκετον τη πάλης, εκρέμασαν Αμάσειαν και σ’ όλεα τα παρακάθεα, εθυμούμ’νε ντ’ εμνημόνευαν’ατον! Έκοψεν και τη θανατί’ το σκοινίν, άμα αξάν’ εκρέμασαν ατον!
Έλεγαν και παραμύθεα, ο πλάνον Οδυσσέας, με τ’ έναν χοντρόν δοκόν, ξαμένον και ξημυτόν, εκόρωσεν τον ΄ρδάκον, τον «Τεπεκιόζ», τον μονόφθαλμον! Και ας ση σπέλιαν ατ, όντες εξήβεν, ετσάιζεν γαΐμεα σον κύρ’ν ατ, πως ο «Είτενος», έβλαψεν ατον! Αρ’ αΐκα χάλεα και χαψία με κιφάλεα! Διπλωμένος σο σιδερένον το κρεβάτ’ τη μάνας Μαραντάβας, εφουκρούμ’νε ατά τη πατρίδας, φοβερά τ’ ιστορίας! Ο ΄Ρδάκον, το Τιλισίμ, ο Ζορζοβούλτ’ς, τα Μαϊσάδες, η Τσαζού’, ο Χοτλάχ’ς, ο Τεπεκιόζ, μέχρι που εκοιμέθα μίαν κ’ είδα ατό το φοβερόν όρωμαν, το «Τιλισίμ», ντ΄ εσουμαδεψεν κ’ έδεσεν άγρεα τη ζωή μ’…
Ση «Στρατώναν» τη χωρί’, γαρσί’ σ’ ομάλ’ το ραχίν, μικρά παιδία, έπαιζαμ’ την μπάλαν, ους να βραδύν’! Η λαστιχένια, η μπάλα, όλον «γκέλαν», εκυλίεν κ’ ερούξεν αφ’κά σο βαθύν τ’ ορμίν! Κι άλλο σουμά εγώ, εκατήβα να παίρ’ατεν και φέρ’ατεν οξωπίσ’! Τα δέντρα ψηλά, τα τισπουτάκια, τα οξέας! Τα λεβόρεα, τα μασούρας και τα κοκκυμελιτσας, ταραγά ανάμεσα σα φτερία, εσκέπαζαν το υγρόν το χώμαν! Άμον κοσσού ντ’ εβγών σ’ αλών’ και σο τσαμούρ’ γομούται, αραεύω τη μπάλαν!
Έναν τρανόν λαλίαν ας σον καταρράχτην τη «Θεία Δέσποινας», ατόσον τρανόν, εθεαρρείς κ’ χίλιεα γιουλτουρούμεα ερούξαν εκεί σο μίαν, πολυβολείων βοετόν! Τα σύμπαντα εσίαν, το νερόν, ταλγά άμον τη θάλασσας εσκώθεν ψηλά, τα δέντρα ελαταρίγαν, τα λιθάρεα από ψηλά εκατρακυλίγαν! Εφάθεν ο ρδάκον, έναν τρανόν τσαναβάρ’! Τ’ ομμάτεα κόκκινα, τσιλιδοφορτωμένα, τα δόντεα αραιά τρανά σκεπάρεα και το στόμαν, αχερών’, με τ’ έναν βούκαν, θα κουρτά μεν!
Τσαΐζω, βαρκίζω, κουίζω, σύγκορμος τρομάζω, κοχλάζω…Απολεμώ να τρέχω, εχάθεν ο Ήλο μ’, η γη μ’ εσκοτεινάεν! Έπλωσεν τα κοπάλεα τα χοντρά τα χέρεα τ’! - Κανείς ΄κί γλωτών’ ας σον «Τσάπαν Ογρασεύ΄ς», είπεν κ’ εγέλασεν γαΐμεα! -Μάνααα, ετσάιξα κ’ εγώ, ετινάγ’α κ’ εσκώθα ας σο κρεβάτ’, ετρόμαξεν κι η γιάγια μ’! Έγκεν αμάν τον Αγιασμόν, τρία κούρτας, είπεν πί’α, τ’ αχπάραγμαν ν’ απαλύν’! Ερρώστεσα, άγρεα εκρεβατώθα! Τοι παρακαθίων οι γραιάδες, εσκάλωσαν τα γιατροσόφεα! -Άμον ντο τσάκλιζ’ το άλας ντο σύρω απέσ’ σ’ οτζάχ’, αρ’ αέτσ’ να τσακλίζ’ και σπάν’ το κακόν τ’ ομμάτ’! Ενέβ’σαν τσιλίδεα κι ας σο νερόν ατουν έπ’α, ενίφτ’α! Έγκαν’ βοτάνεα! Σην εγκλεσίαν επλώθα κά, να δεάν’ απάν’ιμ ο ποπάς με τ’ ευαγγέλιον και τα ξεφτέρεα! Η θεία μ’ η Θεώνα ας σο Κουλίκ τη Ματέν, έναν κλαδόπον τη «Παναΐας δάκρεα», ντ’ είχεν σο ΄κονοστάσ’, έγκεν κ’ έκαψεν, ν’ αποκαπνίζ’ τ’ ομμάτεα μ’! «Τ’ έμπρε σ’ μέλ’ και γάλαν, γιάβρι μ’» Πελιστελί’ καρδίαν πιλέμ, σο μίαν εκούρτεσα! Τηδέν! Η κάρδια μ’ εμαύρινεν! Ο «Τσάπαν Ογρασεύ’ς», απέσ’ ιμ ελάλ’ν εμεν, τσάπαν όλεα ευτάς! Ατός όριζεν τη ζήση μ’, την τύχη μ’! Τ’ εμά ντ’ εποίν’να, ολίγα έσαν! Έχασα τη χρονίαν σο σχολείον! Άμον κουτσόν το πρόγατον οπίσ’ ντ’ απομέν’! Εθέλ’να να χορεύω, ΄κ’ επόρ’να, ση μπάλαν, αμάν εκουράσκουμ’νε! Εθεαρρείς και σ’ ωμία μ’, ετσόκεψαν εφτά καράβεα σιδέρτα! Παντού, Ο «Τσάπαν Ογρασεύ’ς» κι ας σ’ άλλ’ τη μερέαν, πελίν να μη ευτάγω ντ’ εσύρ’να, γιατί εντρέπουμ’νε! Ό,τι καλόν εθέλ’να να ευτάγω, με τ’ ατόν, έχανα τον ΄πούσουλα μ’!
Ση ψη μ’ μεχτάτσ’ έντον’, άμα, άγρεα για τ’ όποιον τυραννίζ’μεν;
Έρθαν τα Καλά τα Ημέρας, Χριστούγενα! Οι γραιάδες τη χωρί’ έρθαν ΄ξάν’ σο παρακάθ’! Εσκάλωσαν και λέγ’νε έμορφα ιστορίας! Γλυκόν αντίλαλον τη Πατρίδας, τα γιορτινά ημέρας! Αποχιονάτιζαν τ’ αλώνεα, ετραγώδ’ναν, έπαιζαν τα λύρας, τη κεμανήν, έπιναν τη ρακήν, εχόρευαν! Τραγωδάνοι και σεβταλήδες, ετραγώδ’ναν κ’ εσύρναν λόΐα τη σεβτάς για τ’ εείνεν τηνάν ερεάχκουνταν. Οι Θυμιστάντ’ πα, όντες εβραδύν’νεν, έλεγαν τα Κάλαντα, με τα χάρτενα τα φενεάρεα και τ’ αλειμμοκέρ’! Ώι, τ’ ευλοημένον, έστραφτεν απάν’ σο χιόν’! «Χριστός γεννέθεν, χαράν σον κόσμον, χα καλήν ωραν, καλή σοι μέραν…Απ’ εμπροστίας πα, ξάϊ ΄κ’ έλεγαν ατό τ’ αγνέρκον, -Να τα πούμε; Όλ’ πα, κάτ’ εδίν’ναν! Επατούρευαμ’ το γρόσ’ και την παράν, έλεγαν, απέσ’ σο πορτοκάλ’ κ’ εδίν’ναμ’ατα! Εξέβα μ’ ας ση κακοχρονίαν κ’ εσέβαμε σην καλοχρονίαν, λάχ’ ησυχάζ’ κι ολίον ο κόσμον! Όταν εχιόνιζεν πολλά, έβγωναν απάν' σο δώμαν οι αγούρ’ και με την σερέφτεν, απεχιόνιζαν! - Ο πάππο μ' πα, εβάλλ’νεν το παστόν απέσ’ σ’ σο χιόν'...οκτώ πιθαμάς χιόν’ ερούξεν! Κουμούλ’ αφ’κά, χιονοτόπιν, έλεγαν’ α και ευχαριστίουταν πόσον τρανόν ’ίνεται, να χορολαγεύν’νε απάν’ τα μωρά! Έι κιτί, έθιμα πατρίδας, κάθαν ημέραν, αλλιώτικον ας άλλο, κι ανθρώπ’ πα, κι άλλο ανθρωπινοί έσαν, έλεγαν! -Πρωτοχρονιά και μέχρι τα Φώτα, σο Μπάσ-τσατάχ, εποίν’ναμ’ Μωμογέρεα κι ο Τσόλον ο Δημητριάδης, εποίν’νεν την Τεβέν, με τ’ αράπικα καλατζίας ατ’! Με τον Μέγαν Αγιασμόν, εράντιζαν με τα παρχάτσεα τα χωράφεα, να δίν’νε καλόν εσοδείαν, τα ζα πα, να κατηβάζ’νε πόλικον το γάλαν! Τα κοντζολόζεα, τα καλικαντζάρεα, φογούντανε σο φως. Αναθεμά τα, στούδεα και πετσία και με τα πίσκα λώματα και με ουράδας, εβγών’νε τα καλά τα ημέρας να πειράζ’νε τ’ ανθρώπ’ς, μουρταρίζ’νε και τα φαϊστικά! Ώσπου να έρχουν’ τα Φώτα, αγιάσκεται ο κόσμον και δεάν’νε πλάν’! Αξάν’ άμον μαεμένος ατώρα, εκοιμέθα κ’ επέμ’να! Έθεαρρείς κ’ εθέλ’να αξάν’ να ελέπω σ’ όρωμα μ’, το Τιλισίμ, ντ’ έδεσεν τη ζωή μ! Να λογαρεάουμεν με τ’ ατό, για θα χάτεν, για θα χάμεν, να λαλώ το όνειρον!
Σο χωρίον, σ’ αλλ’ τη μερέαν, σουμά σον καταρράχτην τη «Αβησσυνίας», έφραξαν κ’ εφούσκωσαν το νερόν, θα σύρ’ ο ποπάς τα Φώτα τον Σταυρόν! Εγώ, μανάχος, χωρίς να τουρτουρίζω, βαθμοί Νευροκοπίου, εντώκα το μακροβούτ’ να πιάνω τον Σταυρόν! Από ψηλά, ας σο «Στραγκάτσ’» απάν’, έρθεν το βουετόν, τα σύμπαντα ΄ξάν σίουν, το φράγμαν ετασεύτεν, ο κόσμον ετρόμαξεν, έφυεν, ο Σταυρόν θα ρούζ’ σον καταρράχτεν! Είδα το, έτρεξα επίασ’ατο, εφίλεσ’ατο, έσκωσ’ατο ψηλά, ας σα θολωμένα τα νερά κι ας σα πατημασέας τη «Τσάπαν Ογρασεύ’ς» Γελά, κι όσον ντο πάει, σουμών’ μεν! Ξάϊ ΄κ’ εφογώθα, εθέριεψα, τη Πελιστελί’ η καρδία, με τα δύο καρδίας αναμέν’ ατον…όσον ντο τερώγ’ατον, λιφτάζ’, μικραίν’, γελώ εγώ, γελά κι ατός, μω τ’ έργος και την πίστης, ατός εμέν ωμαίζ! Εσούμωσεν κι άλλο, έμπαισεν απέσ’ ιμ! Ατόσα ντ’ έσυρα με τ’ ατόν, εγώ τεαμεάκ, έμ’νε; Ο μισός ο φοβητσέας; Ατώρα πρέπον έν, να φροντίζ’ ατον, να φτάγ’ατον βόλτας, σα γλέντεα, σα χαράντας, σα γιορτάς, τ’ εμόν έν! Η ζωή μ’ άλλαξεν, καν’νάν και τηδέν άλλο ΄κί φογούμεν, καν’νάν ΄κί ζηλεύω! Ήντσεαν απ’ εσάς έχ’ είναν ρδάκον, ας φέρ’εατον και ξαμών’ατον με τον «Τσάπαν’ Ογρασεύ’ς», π’ έντον ατώρα... «Πάτ’ και Δέ α» χαχαχα!
Sp Ama
ΤΗΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΠΟΝΤΙΑΚΑ
ΤΟ ΕΠΙΜΕΛΕΙΤΑΙ Ο ΣΠΥΡΟΣ ΑΜΑΡΑΝΤΟΣ
ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΣΑΜΟΥΡΟΧΤΙΣΜΕΝΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου