PARAPOTAMOS SERRON

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΠΟΝΤΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΕΣ

Σελίδες

Αρχική σελίδα
ΣΥΝΤΑΓΕΣ
ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ
ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ
ΠΟΝΤΙΑΚΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΜΥΘΟΙ
ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ
ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΑ ΜΑΣΑΛΙΑ
ΜΑΣΑΛΙΑ
ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ΠΕΡΙΕΡΓΑ
TAXIDIOTHS

ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΟΣ

ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018

Χρόνια πολλά στους ερωτευμένους

ΠΗΓΗ Republic of Xylagani

Αναρτήθηκε από TAXIDIOTHS στις 3:33 π.μ.

Αποστολή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου BlogThis!Μοιραστείτε το στο Twitter Μοιραστείτε το στο Facebook Κοινοποίηση στο Pinterest

Ετικέτες ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ, ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΑ ΜΑΣΑΛΙΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση Αρχική σελίδα

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Ο ΤΟΠΟΣ ΜΟΥ

Ο κάθα εις τον τόπον ατ ελέπ ατο παράδεισον Και καλά εφτάει Αέτς εν το σωστό, να αγαπάς εκεί που ετράνηνες και έζησες Εγώ πα αχπάσκουμαι να έρχουμαι και να ελέπω τα εμορφίας τη Παραποτάμου , πρώτα ο Θεόν να δι μας Υείαν ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ο καθένας τον τόπο του τον βλέπει σαν παράδεισο και καλά κάνει Έτσι είναι το σωστό να αγαπάς το μέρος που έζησες και μεγάλωσες. Έτσι και εγώ ετοιμάζομαι να έρθω και να δω τις ομορφιές του Παραποτάμου πρώτα ο Θεός να μας δίνει υγεία.

ΩΡΑ-ΜΕΡΑ-ΜΗΝΑΣ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

γιορτες

ΠΟΤΑΜΑΚΙ

Αρχειοθήκη ιστολογίου

► 2020 (12)
- ► Σεπτεμβρίου (1)
- ► Μαρτίου (5)
- ► Ιανουαρίου (6)

► 2019 (29)
- ► Δεκεμβρίου (1)
- ► Απριλίου (2)
- ► Μαρτίου (11)
- ► Φεβρουαρίου (5)
- ► Ιανουαρίου (10)

▼ 2018 (260)
- ► Δεκεμβρίου (94)
- ▼ Νοεμβρίου (126)
- ► Οκτωβρίου (11)
- ► Φεβρουαρίου (1)
- ► Ιανουαρίου (28)

► 2016 (4)
- ► Απριλίου (3)
- ► Μαρτίου (1)

► 2015 (14)
- ► Δεκεμβρίου (7)
- ► Αυγούστου (3)
- ► Απριλίου (4)

► 2014 (16)
- ► Αυγούστου (2)
- ► Ιουλίου (4)
- ► Μαΐου (4)
- ► Απριλίου (3)
- ► Μαρτίου (1)
- ► Φεβρουαρίου (1)
- ► Ιανουαρίου (1)

► 2013 (76)
- ► Δεκεμβρίου (2)
- ► Νοεμβρίου (19)
- ► Οκτωβρίου (6)
- ► Σεπτεμβρίου (9)
- ► Αυγούστου (2)
- ► Ιουλίου (9)
- ► Ιουνίου (4)
- ► Μαΐου (15)
- ► Απριλίου (2)
- ► Μαρτίου (7)
- ► Ιανουαρίου (1)

► 2012 (4)
- ► Αυγούστου (4)

► 2011 (16)
- ► Ιανουαρίου (16)

► 2010 (36)
- ► Ιουλίου (3)
- ► Ιουνίου (1)
- ► Μαΐου (1)
- ► Απριλίου (13)
- ► Μαρτίου (7)
- ► Φεβρουαρίου (9)
- ► Ιανουαρίου (2)

► 2009 (6)
- ► Δεκεμβρίου (2)
- ► Οκτωβρίου (4)

ΜΕΤΡΗΤΗΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ

Free Hit Counters

ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ

ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΟΣ ΣΕΡΡΩΝ

ΕΝΑ ΟΜΟΡΦΟ ΧΩΡΙΟ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΠΟΔΕΣ ΤΩΝ ΚΡΟΥΣΙΩΝ
ΠΟΛΥ ΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΚΕΡΚΙΝΗ(ΜΠΕΛΛΕΣ)
ΤΙΣ ΑΕΡΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΟΙ Κ.Κ ΜΑΔΕΜΛΗΣ-ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΕΡΟΛΕΣΧΗ ΣΕΡΡΩΝ

Πληροφορίες

TAXIDIOTHS: ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΤΕΛΕΙΟΣ ΚΑΙ ΟΥΤΕ ΘΕΛΩ ΝΑ ΓΙΝΩ......ΠΡΙΝ ΣΗΚΩΣΕΙΣ ΟΜΩΣ ΤΟ ΔΑΚΤΥΛΟ ΣΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕ ΔΕΙΞΕΙΣ ΣΙΓΟΥΡΕΨΟΥ ΠΡΩΤΑ ΟΤΙ ΤΟ ΧΕΡΙ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΑΡΟ. ΝΑ ΣΕΒΕΣΑΙ ΤΑ ΑΓΑΘΑ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ, ΑΝ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΕΙΣ ΗΣΥΧΟΣ ΤΑ ΔΙΚΑ ΣΟΥ Ελεύθερος δεν είναι όποιος κάνει ότι θέλει, αλλά όποιος ξέρει τι θέλει. Ο έξυπνος παραδέχεται το λάθος του , ο πονηρός δικαιολογείται και ο βλάκας επιμένει.

Προβολή πλήρους προφίλ

ΟΡΚΟΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ 1821

ΣΧΟΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ-ΠΕΛΑΤΙΣΑ-ΦΙΛΟΣ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

ΕΤΙΚΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

Η ΠΑΡΕΑ ΠΑΕΙ ΣΤΑ ΑΝΩ ΠΟΡΟΙΑ ΤΟΝ 15ΑΥΓΟΥΣΤΟ

ΣΤΗ ΡΟΔΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ

ΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΟΥ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΔΡΟΜΗ

ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΟΣ

ΑΞΕΧΑΣΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

ΤΟ ΜΠΑΙΡΙ ΤΟΥ ΦΟΥΝΤΟΓΛΟΥ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΟΥ

ΤΟ ΓΗΠΕΔΟ

ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ ΤΟ ΜΑΓΑΖΙ ΑΧΙΛΕΙΟΝ

ΤΟ ΠΛΑΤΑΝΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

ΤΟ ΠΛΑΤΑΝΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ

ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Ο ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΕΧΑΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΠΙΤΑΦΕΙΟ ΤΗΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΡΑΒΗΞΕ Ο ΤΟΛΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΜΙΑ ΒΡΟΧΕΡΗ ΜΕΡΑ ΤΗΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΡΑΒΗΞΕ Ο ΤΟΛΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΟΣ

Αναγνώστες

ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΙΡΟΥ

Καιρός σήμερα και πρόγνωση καιρού για κάθε περιοχή

ΠΑΜΕ ΓΙΑ ΤΟ 2014

Η ΩΡΑ ΕΙΝΑΙ

ΠΟΝΤΙΑΚΑ Παροιμίες-Γνωμικά

1. Άλλα νουνίζ ο γάιδαρον και άλλα η γαϊδουρίνα.

2. Άλλον τ’ ομμάτ’ του κουκουδά και άλλον τη κορώνας.

3. Άρκου μαλλίν μετάξ’ κ’ ίνεται.

4. Έγκεν τ’ απάν αφκά.

5. Έδεκεν την Πόλιν φωτίαν.

6. Εμ τ’ οβού τ’ απές εμ τ’ ελέας τ’ εξ’.

7. Εσέν κορτσόπον λέγατο κι εσύ νυφίτσα άκσον.

8. Έφαενα κι εκάτσεν.

9. Η γραία έμαθεν αβράκωτος και βρακωμέτζα εντρέπεται.

10. Η μάνα εν αγέννετος και μίαν γεννισκάται.

11. Καλανταρή αγγούρια.

12. Κι θέλατο, κι θέλατο, κυλίστε το κι ας έρται.

13. Μ’ έρχουσνε, κι αστ’ έρθες καλώς όρισες.

14. Με τα νύχια σ’ θα τσαφίεσαι.

15. Να σαν εμάς.

16. Ναϊλλοί σ’ άτον που πάει.

17. Ντο κ’ εγροικά το κιφάλ νεγκάζ τα ποδάρια.

18. Ο Θεόν σκάλας ανιβάζ και σκάλας κατιβάζ.

19. Ο σκύλλον ντο ‘μαθάν, άλλο κι απομαθάν.

20. Ο σκύλον α σο τέρεμαν εψόφησεν.

21. Ο σκύλον π’ υλάζ κι αρπάζ.

22. Όλια εποίκεν κι’ επέμνεν αβαράς.

23. Ους να ευρήκουμε τον αλογάν, καλκεύουμε τον γαϊδουράν.

24. Ους να νουνίζ’, η πολ’ επάρθε.

25. Ποίσον με κι’ αν κ’ εμοιάζον σε, φτύσον με.

26. Ποίσον το καλόν και σύρον ατο σο γιαλόν.

27. Ποίσω μεν κι αν κι εμέζωσε πατ’ και φούρξωμαι.

28. Πολλά βούτυρον πεχ’ βάλ’ και σα λάχανα.

29. Ση γούλα σ’ κ’ ερούξεν.

30. Σύρτε με κι ας κλαίω.

31. Τ’ ομμάτ ντο κι γιαρεύ’ ας εβγαίν.

32. Τα λάχανα ελέπ’ και τη φραχτήν κι’ ελέπ.

33. Τάξον τον παλαλόν ας χαίρεται.

34. Τη χώρας πάντα νόστιμον εν.

35. Φαζ’ την ελαίαν κι αφκά κρατεί ασκίν.

36. Ώβασον κι επεκεί κακάντσον.

37. Χωρίς άψιμον, καπνός' κι εβγαίν'

38. Χωρίς άνεμον, ανεμοσκούται.

39. Χώμαν έφαεν και τσιρνέαν’κι εξέγκεν.

40. Χρωστώ και’ κι εχρωστούνε με, κι ανθέλω παίρνω κι άλλα.

41. Χρυσόν’ κι έν’ ήνταν ΄γιαλίζ’.

42. Φωλέαν ποι’ ΄κι έχτισεν, οσπιτ’ ποι’κι εποίκεν και κορίτσ’ ποι’΄κι επάντρεψεν α σα τέρτια χαπάρ’ ΄κι είχεν.

43. Τον τσίγγενον εποίκανατόν βασιλέαν, κι ατός είδεν τα τσουπούγα κι είπεν: «ντ΄ έμορφα καλάθε είντανε!»

44. Εμέν΄τερεί κι εσέν΄ ελέπ'.

45. Άβουλα τη Θεού φύλλον 'κιλαϊσκεται.

46. Απ΄ έξ΄ ο χορός γαϊτάν΄έν΄

47. Τον τεμπέλ έστειλ΄ ατον σ΄ορμάν και τ΄ ορμάν όλον μίαν 'α εκατείβαζεν.

48. Άρκον σα ξύλα έστειλαν, καιγρίζεψεν το δάσος.

49. Ας λείπει το καλόερον, ας λείπει κι η ευχή ατ΄

50. Εκυλίεν το πιθάρ, και εύρεν το πώμαν.

51. Οι πολλοί μαμήδες το παιδί κοτσόν εφτάγνεν.

52. Κάττα σ΄σο κρέας ΄κ έφτασεν και είπεν:Παρασκευή έν.

53. Κοκίν,κοκίν , γομούτε το σακκίν.

54. Ποι’ αποθάν’κι κλώσκεται ποι’ γερά κι νεούται
ήμποιος τρώεικαι πιν’ πολλά καμίαν κι κομπούται!

55. Βούτυρον έλειψες ΄ς σό ψωμίν άτ΄

56. Τ΄Αεργί΄το φούστορον ακριβόν έν΄.

57. Ούμπαν κοτζοί, κι ούμπαν στραβοί σον Παντελεήμον.

58. Νέ΄ν ψωμί νέ΄ν καρδίαν.

59. Τρυγομηνά χειμός καιρός και χιόνια τα ραχία, ασά παρχάρια έφυγαν κι εκλώσταν σα χωρία.

60. Ο θεός αν έκουεν τα σκυλία στούδα θα έβρεχεν

Λεξικό

Λεξικό
Αναζητήστε ποντιακές λέξεις και φράσεις κ δείτε τη σημασία τους στα ελληνικά και αγγλικά!

Ποντιακά Ελληνικά Αγγλικά
αγνόν παράξενο bizarre
αγούρ αγόρι,αρσενικό παιδί boy
άγρα άγρια wild
αγράπ' (άγριον+άπιον) καρπός άγριας αχλαδιάς wild pear
αγροικώ καταλαβαίνω understand
αδά εδώ here
αδακά εδώ πέρα over here
αδράχτ' αδράχτι spindle
αελάδ' μικρό θηλυκό μοσχάρι baby calf
Αεργίτες Νοέμβριος November
αερόπον αεράκι air
αέτς έτσι so
αζπάρια αυλόπορτες gates
αιγίδ γίδα goat
αΐκος τέτοιος such
αϊτέστε άντε,αντέστε come on
ακειαπές εκεί μέσα in there
ακεκά εκεί πέρα over there
άλας,αλάτ αλάτι salt
αλαχτόρι κόκκορας rooster
άλειμμαν ζωϊκό λίπος fat
αλικόν αλμυρό salty
άλικος ολοκόκκινος bright red
αλιμίδ' άλμη brine
άλλτς άλλους others
αλουκές αλλού somewhere else
Αλωνάρτς Αύγουστος August
άμα εάν, όμως if
άμον όπως, σαν like
αναγνώριμος άγνωστος unknown
αναλία τσόκαρα clogs
άναλον ανάλατο unsalted
αναλώ μαλακώνω με νερό soften (using water)
αναμένω περιμένω wait
ανασκάφτω κατηγορώ accuse,blame
ανασπάλω ξεχνώ forget
αναστορώ θυμάμαι remember
άναυα χωρίς without
αναχάπαρα ξαφνικά suddenly
άντα όταν when
αντιφέρκουμαι εναντιώνομαι oppose to
αντράφλομ κουνιάδος brother in law
αντρίζω παντρεύομαι (παίρνω άντρα) get married
αξινάρ τσεκούρι,αξίνα axe
αούτο αυτό this
απαδακές από εδώ this way
απάν απάνω on
Απάνγκεκα προς τα πανω up
απές μέσα in
Απόθεν από πού from where
απολέκω αφήνω leave
απονεγκάσκουμαι ξεκουράζομαι rest
αποτενύ στο εξής from now on
απράναν προ λίγου a while ago
Απρίλτς Απρίλιος April
αραεύω ψάχνω look for
αργεύω αργώ slow
άρκον αρκούδα bear
άσκεμος άσχημος ugly
άσκολσουν μπράβο bravo
ασπαλίζω κλειδώνω lock
αστά στάσου hold on
ατά αυτά these
ατουκά εκεί there
ατουπές εκεί μέσα inside
άτσαπα άραγε I wonder
αφκά κάτω down
αχαστούρ αγαθιάρης naive
αχατοχάς νάτος there he is
αχούλ μυαλό mind
αχουλούς μυαλωμένος sober minded
αχπάνω βγάζω, ξεριζώνω pull
αχπάραγμαν ξάφνιασμα, έκπληξη surprise
αχπαράγουμαι τρομάζω I am scared
αχπαράζω ξαφνιάζω startle, surprise
αχπάσκουμαι πηγαίνω go
άψιμον,βρούλα φωτιά fire
βάλον βάλε put
βάρια βάρη weight
βέτρο κουβάς bucket
βοτρύδιν (βότρυς)μπούκλα curl
βούδ' βόδι ox
βουκούμαι τρώω eat
βούρα παλάμη palm
βουρβουτίζανε βουίζανε humming
Βούτορον βούτυρο butter
βρες βρέχει it's raining
γαϊδίρ γαϊδούρι donkey
γαμόστολον γαμήλιο τραπέζι bridal dinner
γάραμψον μαϊντανός parsley
γαρή γυναίκα, σύζυγος wife
γαρήδες γυναίκες wives
γάρναν σκασμός shut up
γέλος γέλιο laugh
γεμίσια οπωρικά,φρούτα fruitage
γενεάδους συγγενείς relatives
γέρον γέρος old man
γεσίλ πράσινο green
γιαβανωτός επιπόλαιος superficial
γιάμ μήπως by any chance
γιόκ όχι no
γιόξαμ μήπως perhaps
γλύνω λειώνω melt
γομώνω γεμίζω fill
γούλα λαιμός neck
γυναικίζω παντρεύομαι (παίρνω γυναίκα) get married
γύρισμαν επιστροφή return
δαβαίνω διαβαίνω pass
δαταγή διαταγή order
δέβα πάνω up
δεβάζω διαβάζω read
δέβασμαν διάβασμα reading
δείγω δίνω I give
δειξίζω δείχνω show
δέξμια δυόσμος mint
δερνοκοπισκάσαι δερνοκοπιέσαι, κλαις και δέρνεσαι come to blows
δόσια τα δώρα gifts
δουλεία δουλειά work, job
δουλόπον μικροδουλειά chore
δώρημαν δώρο gift
δωρόπον δωράκι little gift
έγκα (αρχ.ήνεγκα) έφερα brought
έγκεν έφερε brought
εγκλησιάς εκκλησιές churches
εγροικώ καταλαβαίνω understand
εθαρρώ νομίζω think
έι κιτι πω…πω gosh!
εκλώστα γύρισα come back
εκοππώθα κουράστηκα I'm tired
εκρύφταν κρύφτηκαν they hid
έκσαμε ακούσαμε we heard
ελαύνω θέτω σε κίνηση put in motion
ελέπω βλέπω see
εμέτερον δικό μας ours
εμνοστέσα νόστιμη tasty
έμνοστος νόστιμος tasteful,cute
εν είναι is
ενεγκάστα κουράστηκα tired
εξέγκεν έβγαλε take out
επορώ μπορώ can
επουσμάνεψα έχασα lost
έργατα έργα acts
ερετίν ασταθές, ετοιμόρροπο shaky
εριστέας εριστικός quarrelsome
εσέγκα έβαλα I put
εσούμωσεν εσίμωσε,πλησίασε draw close
έσυρα τράβηξα pulled
εσχωρώ συγχωρώ forgive
έτον ήταν it was
εύκαιρος διαθέσιμος available
εύκαιρος απρόσεκτος,επιπόλαιος careless
ευτάγω φτιάχνω make
εφάθεν φάνηκε appeared, showed up
εφέκα άφησα left
εχθρέϊκα εχθρικά hostile
εχτάλεψα ανακάτεψα mix
ζαγκώνω σκουριάζω rust
ζαρούδια ζάρες wrinkles
ζεγκινλούκια πλούτη wealth
ζεγκίντς πλούσιος rich
ζελεύω ζηλεύω envy
ζερταλίδ' βερύκοκο apricot
ήμαρτα συγνώμη sorry
ήμπαν όπου where
θάμαν θαύμα miracle
θαυμαστός αξιοθαύμαστος admirable
θεκάρ θήκη case
θέκον βάλε,τοποθέτησε put
θεμών' θυμωνιά stook
θυμιαντόν θυμιατό censer
ιεύω ταιριάζω fit
ίλα ιδίως particularly,especially
ιλιάτσ' φάρμακο medicine
ίσαμ ίσαμε,μέχρι,ως until
καβέ καφενείο, καφές cafe
καγάν δρεπάνι scythe
καγανόπον μικρό δρεπάνι cradle
κάθαν κάθε every
Καλαντάρς Ιανουάριος January
καλατζεύνε μιλάνε chat, talk(ing)
καλατζή ομιλία language
καλατσεύω συζητώ discuss
καλέκια παλιοπάπουτσα old shoes
καλλίον προτιμότερο preferable
Καλομηνάς Μάϊος May
καμονή καημός,μεγάλη λύπη worry, grief
κανείται φτάνει enough
καννάβ' κάνναβη cannabis
κάτα γάτα cat
κατακέφαλος ανάποδος, πονηρός narrow-minded
κατοπούλ γατάκι kitten
κατσί μέτωπο forehead
κατσίν μούτρο face
καυκάσαι καυχέσαι pride
καυκίν καύκαλο shell
Κεβεζέας πολυλογάς babbler
Κεβεζού γλωσσού babbler
κείμαι ξαπλώνω lie
κέλεφον τρομερό frightful
κεμεντζές λύρα lyre
κεπίν κήπος garden
Κερασινόν Ιούνιος June
Κερεκή Κυριακή Sunday
κερεστέδες στηρίγματα supports
κινθέα τσουκνίδα nettle
κιόλι λίμνη lake
κλαδόπον κλαδάκι branchlet
κλώθω γυρνώ κάτι turn something back
κλώσκουμαι επιστρέφω return
κλωσόν ατό γύρισέ το turn
κοδέσποινα νοικοκυρά housewife
κοθντουράς παπούτσια shoes
κοκκίν σιτάρι wheat
κοκκύμελον τζάνερο,δαμάσκηνο plum
κολογκύθ' κολοκύθι vegetable marrow
κολοθόπα ψωμάκια small breads
κομπώνω ξεγελώ deceive,trick
κόνεψεν κάθησε sit
κοσσάρα κότα chicken
κουίζω φωνάζω yell
κουκουβάκας μανιτάρια mushrooms
κουκούμ στάμνα pitcher
κουνίν κούνια μικρού παιδιού cradle
κουνίομαι κουνιέμαι swing
Κούντουρος Φεβρουάριος February
κουρτώ καταπίνω swallow
κουτσή κοπέλα girl
κοχλίδ' (αρχ.κοχλίας) σαλιγκάρι snail
κρίσον κρίνε judge
κρούω χτυπώ hit
κτήνον αγελάδα cow
κύρης πατέρας father
κωσσού κλώσσα broody hen
λαγκεύω πηδώ jump
λαϊστέρα κούνια swing
λαλαχεύω χαϊδεύω caress
λαρούμαι γίνομαι καλά,θεραπεύομαι recover
λάσκομαι γυρίζω, βολτάρω stroll
λαταρίζω κουνιέμαι dangle
λάχτα κλωτσιά kick
λειφτός λειψός deficient
λειψεμάτια λειψά, ελλειπή deficiencies
λελεύω σε να σε χαρώ pride on/upon
λεφτοκάρ' φουντούκι hazel-nut
ληγάρια γρήγορα fast
λιμός πείνα hunger
λίουνταν λυώνουν they are melting
λούσκομαι λούζομαι bathe
λυκοκαλομάννα προγιαγιά grandmother
λυκοπάππον προπάππος grandfather
λυκοπάππος προπάππος great-grandfather
λύσον λύσε solve
λώματα ρούχα clothes
μάγλον μάγουλο cheek
μαθίζω μαθαίνω σε κάποιον teach
μάισσα μάγισσα witch
μακαρίνα μακαρόνια macaroni
μακέλ κασμάς pick
μαλλία μαλλιά hair
μαντζίρα γιαούρτι yoghurt
Μάρτς Μάρτιος March
μειζότερος μεγαλύτερος older
μελεσσίδ' μέλισσα bee
μελεσσίδια μελίσσια beehive
μένεμαν μήνυμα message
μερ που where
μηλέα μηλιά apple tree
μιστός μισθός wage,salary
μοναχέσα μόνη alone
μουσκάρ μοσχάρι calf
μούστα γροθιά fist
μουχαπέτ διασκέδαση με a good time
μουχτεροπούλ γουρουνάκι pig
μουχτερός γουρούνι hof,pig
μυστήριον μυστηριώδης mysterious
νάλια τσόκαρα clogs
νεραξία σίχαμα disgusting thing or person
νίφκουμε πλένω πρόσωπο wash my face
νοΐζω αντιλαμβάνομαι perceive
νουνίζω σκέφτομαι think
ντο που where
ντόσιμον χτύπημα hit
νυφείο δωμάτιο στολισμού της νύφης bridal suite
νυφέπαρμαν κλέψιμο νύφης kidnapping a woman
ξάι καθόλου not at all
ξαν ξανά again
ξύνω χύνω pour
όλτσ όλους all
ομάζω μοιάζω look alike
ομάλ ίσιωμα even,flat
ομάτιαμαν μάτιασμα evil eye
ομμάτ μάτι eye
ομούτ' ελπίδα,προσδοκία hope
οπίσ πίσω back
ορθώνω διορθώνω, τακτοποιώ tidy
ορμάν δάσος forrest, wood
ορτάρε μάλλινες κάλτσες woolen socks
οψάρ ψάρι fish
οψέ χθες yesterday
παιδάς παιδί, νέος young man
παλαλίτσας πράγματα ασήμαντης αξίας trifles
παλαλός τρελός, ανόητος crazy, fool
παλαλοσύνε τρέλα, ανοησία foolishness
παλαλώνω τρελαίνομαι go crazy
πάλεμαν πάλη wrestling
πάπα πατέρας father
παπίν πάπια duck
παπόρ βαπόρι ship
παρακαμίνι μέρος γύρω από το τζάκι area around fireplace
παρχάρια ορεινοί βοσκότοποι sheep walk
πατσή αδελφή sister
πελίτια βελανίδια acorns
πεντικόν ποντικός rat
πετεινολάλια ξημερώματα sunrise
Πέφτ Πέμπτη Thursday
πιρμιρίμια γλυστρίδα claytonia
πλούτον κούκος cuckoo
πόδας βηματισμοί footsteps
πόι(ν) μπόι height
ποίσον κάνε (να βρεθούμε) make us meet
ποιώ κάνω do
πολλά κι πάει σύντομα soon
πορπατεσία περπατησιά walk
ποσπογαζλούκ φλυαρία babble
ποτή πιοτό drink
πουγαλεμένος αξιολύπητος, ταλαίπωρος miserable
πουλλόπον πουλάκι bird
πουστουρίζω ψιθυρίζω whisper
πουτσή νέα κοπέλα young girl
πυρίφτρα ξύλινο φτυάρι wooden shovel
Πυρίφτω (πύρ+ρίπτω) Βαζω τα ψωμιά στο φουρνο bake bread
ρασόπον βουναλάκι hummock
ραχίν βράχος rock
ρεντζιπέρ'ς γεωργός farmer
ρέφανα ρεπάνια radish
ριγώ κρυώνω cold
ρούζω πέφτω fall
ρωμαίος Ελληνας του Πόντου Hellenic Pontian
Σάββα Σάββατο Saturday
σεβάσκουμαι σέβομαι respect
σειραλαεμένα βαλμένα στη σειρά in order
σερίν δροσερό cool
σερομύλ χειρόμυλος handmill
σεφίλτς ήσυχος quite
σέφτελα παντζάρια beetroot
σιμισκόλαδον σπορέλαιο cooking oil
σινί χάλκινος δίσκος cupreous disk
σίτα καθώς as
σκαλώνω αρχίζω start, begin
σκαμνίν κάθισμα seat, bench
σκεύια σκεύη kitchen utensils
σκίζω σχίζω tear
σκολέκ σκουλίκι worm
σκούμαι σηκώνομαι get up
σκουτουλίζω μοσχοβολώ scent
σκυλάζω βρωμάω stink
σουμά κοντά near
Σουρβά σούπα soup
σούρω σέρνω drag
Σταυρίτεν Σεπτέμβριος September
σταφύλε σταφύλια grapes
στόλι τραπέζι table
στούδιν(οστούν) κόκκαλο bone
στράταν δρόμος road
Στύπα Τουρσιά pickles
σύγεριν γερνάω grow old, I age
σύνορθα όρθια upright
σύρκουμαι τραβιέμαι pull out
σύρω τραβώ pull
σωρεύω συσσωρεύω pile up, gathered
ταβίζω λογομαχώ argue
ταγιάνεμα σ' αντοχή endurance
ταής θείος uncle
ταράουμαι ανακατεύομαι meddle
ταφίν τάφος grave
τεά τάχα supposedly
τελείται τελειώνει finish
τελένω τελειώνω finish
τεμέκ δηλαδή as if
τεντζερέ κατσαρόλα pot
τερώ παρατηρώ observe
Τετράδ Τετάρτη Wednesday
τιδέν τίποτε nothing
τιδέν κ' εν δεν είναι τίποτε its nothing
τικιανόπον μαγαζάκι small shop
τίμεμαν τιμή price
τουβάρ τοίχος wall
τουμαρεύω δέρνω beat
τουσιέκ στρώμα mattress
τραγωδάνον τραγουδιστής singer
τρανή μεγάλη important, weighty
Τρίτ Τρίτη Tuesday
Τρυγομηνάς Οκτώβριος October
τσαϊζω φωνάζω I yell, argue
τσάκαλος γαλανομάτης blue-eyed
τσακώνω σπάνω break
τσαρτσιάφ κάλυμμα cover
τσατσία προσανάμματα tinder
τσερίζω ξεσκίζω tear
τσιάνουμ καλέ μου dear
τσιγκρίδια αγριόκλαδα wildbranch
τσίζω λυπάμαι κάποιον feel sorry for
τσιλίδ κάρβουνο αναμμένο cinder
τσινέα κουτσουλιά chicken shit
τσιπ πολύ very
τσιρνέαν τσιμουδιά save it!
τσούγκρωσα γκρινιάζω beef about
τσούνα σκύλα bitch
τσουπία ξύλα wood
τσουπώνω κλείνω close
τσούρα το σώπα, κλείστο shut up
τσούφια θάμνοι bushes
υλάζω φωνάζω yell
υπαντρία παντρειά marriage
υστερνέσιν τελευταίο ύστεροlast
φάρκομαν δηλητηρίαση poisoning
φίλτς φίλοι friends
φιλώ σε σε φιλώ kiss you
φούρξωμαι νευριάζω go mad
φουσί ποπός bottom
φραχτή φράχτης fence
φτουλίζω ξεπουπουλιάζω pluck
φωλέα φωλιά nest
φωτίτσια βαφτίσια christening
χαϊβάν ζώο animal
χαιρετία χαιρετισμός greeting
χαμάν χαμάν αμέσως right away
χαμλάεψα κουράστηκα, πιάστηκα tired
χαπάρε νέα news
χαρατσεύω ξοδεύω spend
χασεμένος ντροπαλός shy
χασευτό ζεματιστό very hot
χασεύω ζεματώ scald
χασχάσα παπαρούνα poppy
χαχόλα κακοντυμένη frump
Χειμωγκόν Χειμώνας Winter
χειρ χειρότερα worse
χερόπα χέρια hands
Χορτοθέρτς (χόρτον+θερίζω) Ιούλιος July
χουλίζει φωνάζει δυνατά loud yell
χριάσκουμαι χρειάζομαι need
Χριστενιάρτς Δεκέμβριος December
χροστημάτια δανεικά loan
χρυσόραμμαν χρυσοκλωστή gold thread
χτήνον αγελάδα cow
χωρέτες χωρικός villager
χωρία χωριά villages
ψαλαφώ ζητώ, ψάχνω ask for
ψη ψυχή soul
ωβά αυγά eggs
ωβάζ' νε γεννούν αυγά lay eggs
ωβόππα αυγουλάκια little eggs
ωράζω φρουρώ, προσέχω guard
ώσπουτα ωσότου until
ωτίν αυτί ear

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΧΩΡΙΟΥ

Σοκόλοβον -- Παραπόταμος
Νομός :
ΣΕΡΡΩΝ
Prefecture :
SERRAI
Επαρχία :
ΣΙΝΤΙΚΗΣ
Province :
SINTIKI
Αυτοδιοικητική μονάδα :
Κοινότητα
Community or Municipality :
Community
Κοινότητα ή Δήμος :
Ανατολής
Name of Community or Municipality :
Anatoli
Κωδικός οικισμού :
62310403
Code of settlement :
62310403
Παλαιά ονομασία :
Σοκόλοβον
Old name :
Sokolovon
Ημερομηνία μετονομασίας :
28/12/1926
Date of renaming :
28/12/1926
ΦΕΚ :
7/1927
Official Journal :
7/1927
Νέα ονομασία :
Παραπόταμος
New name :
Parapotamos
Παραλλαγή νέας ονομασίας :
Παραπόταμο
New name (alternative) :
Parapotamo

Παραπόταμος, οικισμός (υψόμ. 70 μ. ) του νομού Σερρών. Δοιηκητικά ανοίκει στον ΠΡΩΗΝ Δήμο Κερκίνης ΤΩΡΑ ΔΗΜΟΣ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ
και έχει 212 κατοίκους (2001).

ΠΟΝΤΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ

1 Καρτοφί ντολμάδες

Υλικά
για 4 άτομα:

- 1 λάχανο βρασμένο
- 1 κιλό πατάτες βρασμένες
- 1 ματσάκι φρέσκο κρεμμυδάκι ψιλοκομμένο
- 2 μεγάλα κρεμμύδια ψιλοκομμένα
- 1 φλιτζάνι πλιγούρι πλυμένο
- 1 φλιτζάνι ρύζι
- 1 φλιτζάνι μαϊντανό ψιλοκομμένο
- 1 κουταλάκι μπούκοβο
- 1 κουταλάκι μαυροπίπερο
- 1 κουταλάκι αλάτι
- 1 κουταλάκι ρίγανη
- 2 φλιτζάνια λάδι

Διαδικασία

Πρώτα, ζεματάμε το λάχανο στην κατσαρόλα για 20 περίπου λεπτά, ξεχωρίζουμε και παίρνουμε τα φύλλα που θα γεμίσουμε.

Αμέσως μετά ετοιμάζουμε τη γέμιση σε ένα τηγάνι. Σοτάρουμε σε λίγο ελαιόλαδο τα ψιλοκομμένα κρεμμύδια, μέχρι να αλλάξουν χρώμα.
Προσθέτουμε τις βρασμένες πατάτες και πολτοποιούμε το μείγμα με μια τρυπητή κουτάλα. Ρίχνουμε το πλιγούρι, το ρύζι,
το μαϊντανό χοντροκομμένο και όλα τα μυρωδικά: αλάτι, πιπέρι, μπούκοβο και ρίγανη. Ανακατεύουμε το φαγητό καλά για 2-3 λεπτά και
το κατεβάζουμε από τη φωτιά. Το αφήνουμε να απολοχάσ', όπως λένε και οι πόντιοι, δηλαδή να κρυώσει λιγάκι.

Τυλίγουμε τα λαχανόφυλλα με λίγη γέμιση κάθε φορά. Τα φτιάχνουμε αρκετά σφιχτά για να μην ανοίξουν στη κατσαρόλα.
Αν δεν έχουμε πολύ χρόνο φωνάζουμε και τις φιλενάδες μας, για να τυλίξουμε όλοι μαζί.

Στρώνουμε στο κάτω μέρος της κατσαρόλας μερικά λαχανόφυλλα και πάνω τους ντολμάδες. Προσθέτουμε 1 φλιτζάνι λάδι, αλάτι,
το χυμό ενός λεμονιού και συμπληρώνουμε νερό, χωρίς όμως, να τα σκεπάζει για να μην τα λαπαδιάσουμε.
Τα σκεπάζουμε από πάνω με λαχανόφυλλα και για να μην χοροπηδάνε και διαλυθούν, βάζουμε στην κατσαρόλα ένα πιάτο να τα κρατάει.
Οι πατατοντολμάδες θέλουν περίπου ½ ώρα βράσιμο.

Σερβίρουμε σε μια μεγάλη πιατέλα, στολίζοντάς τους με λίγο κόκκινο πιπέρι και τρώμε μαζί με τις φιλενάδες μας που βοήθησαν,
για να τους φτιάξουμε.

2 Κατ'μέρια

Υλικά
για 4 κομμάτια:

- 2 κιλά αλεύρι
- 2 κουτ. σούπας μαγιά ξηρή
- ½ λίτρο ελαιόλαδο
- αλάτι

Διαδικασία

Τα κατιμέρια τα συναντάμε σε πολλές παραλλαγές και σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Στα Δωδεκάνησα έχουν τη μορφή στριφτής τηγανιτής τυρόπιτας με μυτζήθρα και προσφέρονται με μέλι και κανέλλα.
Στη Μικρασία τα έφτιαχναν με πετιμέζι ή γλυκά και αλμυρά με ζύμη που περιλαμβάνει και κολοκύθα.
Τα πιο απλά απλούστατα όπως επιτάσσει η ποντιακή γαστρονομία τα φτιάχνουμε σήμερα.

Βάζουμε το αλεύρι σε μια λεκάνη και σιγά-σιγά προσθέτουμε το νερό και το αλάτι, μέχρι η ζύμη μας να γίνει αρκετά μαλακή
για να πλάθεται εύκολα. Τη μοιράζουμε σε 4 μέρη και ανοίγουμε 4 φύλλα.

Ξεκινάμε με το πρώτο: απλώνουμε αλεύρι στο τραπέζι για να μην κολλάει το ζυμάρι και το ανοίγουμε με τον πλάστη.
Το λαδώνουμε, διπλώνουμε τις δύο μεριές προς τα μέσα, τις λαδώνουμε πάλι και διπλώνουμε συνεχώς μέχρι να γίνει ορθογώνιο.
Το αφήνουμε λίγο να σταθεί, το ξαναανοίγουμε με τον πλάστη και το ψήνουμε στο σατς. Παρομοίως φτιάχνουμε και τα υπόλοιπα φύλλα.
Αν το ψήσουμε και το φύλλο μας κάνει φουσκάλες, σημαίνει μεγάλη επιτυχία!

3 Πλιγούρι με καβουρμά

Υλικά

- ½ κιλό πλιγούρι
- ½ κιλό καβουρμά (χοιρινό βρασμένο, κατεψυγμένο)
- 2 κούπες σάλτσα ντομάτας
- 1 ματσάκι μαϊντανό
- 1 κουτ. σούπας αποξηραμένα λαχανικά σε σκόνη
- 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο
- αλάτι
- ρίγανη
- νερό
- ελαιόλαδο

Διαδικασία

Σε ένα βαθύ τηγάνι, τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι στο ελαιόλαδο. Αμέσως μετά ρίχνουμε την σάλτσα ντομάτα και νερό με το μάτι.
Μόλις πάρει βράση προσθέτουμε το πλιγούρι, τα μπαχαρικά και το μαϊντανό ψιλοκομμένο. Αφήνουμε στην φωτιά για 5 λεπτά περίπου και
στη συνέχεια βάζουμε και τον καβουρμά. Αφήνουμε στη φωτιά μέχρι να ρουφήξει τα υγρά του και το φαγητό είναι έτοιμο.

4 Υβριστόν

Ποντιακό ζυμαρικό

Υλικά

- 400 γραμ. υβριστόν
- νερό για το βρασμό
- λίγο αλάτι
- 2 κουτ. σούπας βούτυρο

για το αλμυρό:

- κεφαλοτύρι ή τυρί φέτα

για το γλυκό:

- ζάχαρη και κανέλα

Διαδικασία

Βράζουμε το νεράκι σε μια κατσαρόλα να βράσει μαζί με το αλάτι. Σε ένα μεγάλο μπολ τοποθετούμε το υβριστόν και
το περιχύνουμε με το βρασμένο νερό. Αφήνουμε το υβριστόν για 2’ περίπου να μουσκέψει και μετά το στραγγίζουμε.
Σερβίρουμε σε 2 πιατάκια μια μερίδα αλμυρή και μια γλυκιά. Λιώνουμε το βούτυρο σε ένα κατσαρολάκι και περιχύνουμε
με αυτό και τα 2 πιάτα. Στην αλμυρή ρίχνουμε το κεφαλοτύρι ή τη φέτα και στην γλυκιά την ζάχαρη με την κανέλα.

5 Κοτόπουλο με γιουφκά

Κοτοπουλάκι με ποντιακό ζυμαρικό

Υλικά

- 2 μπουτάκια κοτόπουλο
- ½ σακούλι γιουφκά
- 2 κουτ. σούπας μαργαρίνη
- αλατάκι
- λαδάκι
- νερό για το βρασμό

Διαδικασία

Αρχικά βράζουμε το κοτοπουλάκι για 20 λεπτά περίπου.

Έπειτα σε ένα ταψάκι βάζουμε το ζωμό από το κοτόπουλο και αλατάκι, πιπεράκι, πολύ λίγο λαδάκι, την μαργαρίνη, και το γιουφκά.
Τέλος βάζουμε και το κοτόπουλο με λίγο αλατάκι και λίγο πιπεράκι. Ψήνουμε στο φούρνο στους 180 βαθμούς Κελσίου για μισή ωρίτσα

6 Ετλί εκμέκ

Υλικά

- 1 κιλό μοσχαρίσιο κιμά
- λίγο χοιρινό κιμά
- 1 κούπα ελαιόλαδο
- 5 κρεμμύδια ψιλοκομμένα
- λίγο μαϊντανό
- αλάτι, πιπέρι

για τη ζύμη:

- 1 μεγάλο ποτήρι νερό
- αλεύρι όσο πάρει
- 1 σφηνάκι λάδι
- 1 κουταλάκι ξίδι
- αλάτι

Διαδικασία

Αρχικά ετοιμάζουμε τη ζύμη. Σε μια μεγάλη λεκάνη ανακατεύουμε τα υλικά της ζύμης και ζυμώνουμε μέχρι να πετύχουμε ένα μαλακό εύπλαστο μίγμα.
Το σκεπάζουμε με μια βαμβακερή πετσέτα και το αφήνουμε για ένα τέταρτο να ξεκουραστεί.

Σε ένα μεγάλο μπολ ζυμώνουμε τον κιμά με τα κρεμμύδια, το αλάτι, το πιπέρι, το μαϊντανό ψιλοκομμένο και το λάδι.

Ανοίγουμε τη ζύμη σε κύκλους διαμέτρου 25 εκατ. Με ένα πιρούνι πασαλείβουμε τον κάθε κύκλο στη μισή του επιφάνεια.
Προσέχουμε ώστε να έχει ένα λεπτό στρώμα κιμά για να ψηθεί πιο εύκολα. Το καπακώνουμε και το πατάμε με το πιρούνι
στις άκρες για να κλείσει καλά. Το ψήνουμε στο σάζι γυρνώντας το 2-3 φορές γύρω γύρω.

Μόλις ψηθεί, το τυλίγουμε όπως τυλίγει ο σουβλατζής το πιτόγυρο και το τρώμε με μανία!

7 Ποντιακά τσουρέκια

Υλικά

για το προζύμι:

- 340 γραμ. νερό
- 340 γραμ. αλεύρι
- 20 γραμ. μαγιά
- λίγη ζάχαρη

για τη ζύμη:

- 670 γραμ. αλεύρι
- 100 γραμ. ζάχαρη
- 180 γραμ. βούτυρο
- 6 γραμ. αλάτι
- 4 αυγά
- λίγες σταφίδες

για τη γέμιση:

- 1 μπολάκι καρύδια
- 1 μπολάκι σουσάμι άσπρο
- 1 μπολάκι σουσάμι μαύρο
- 1-2 κουτ. σούπας κανέλα
- λίγη μαστίχα
- λίγη ζάχαρη
- 2 κουταλάκια μαχλέπι

Διαδικασία

Πρώτα ετοιμάζουμε το προζύμι. Σε μια λεκάνη βάζουμε χλιαρό νερό και διαλύουμε τη μαγιά. Για να λιώσει η μαγιά πιο γρήγορα,
βάζουμε λίγη ζάχαρη. Με το χέρι σιγά-σιγά βάζουμε το αλεύρι και ανακατεύουμε. Μόλις αποκτήσει μαλακή και ενιαία ύφη,
το σκεπάζουμε με μια πετσέτα και το αφήνουμε στην άκρη να φουσκώσει.

Στη συνέχεια, ετοιμάζουμε τη γέμιση. Σε ένα τηγάνι, ανάβουμε τα αρώματα από το σουσάμι, δηλαδή ανακατεύουμε το άσπρο σουσάμι
με μια ξύλινη κουτάλα, πάνω στη φωτιά. Η διαδικασία αυτή κρατά 5 λεπτά και τα σουσάμια χοροπηδάνε στη διάρκειά της.
Μετά το πεντάλεπτο αλέθουμε τα σουσάμια στο multi. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία και με το μαύρο σουσάμι.

Έπειτα σε ένα μεγάλο μπολ βάζουμε τα αλεσμένα σουσάμια, λίγη ζάχαρη, 2 κουταλάκια μαχλέπι και 1-2 κουταλιές της σούπας κανέλα, καρύδια,
μαστίχα και τα ανακατεύουμε. Η γέμιση είναι έτοιμη.

Μόλις διπλασιαστεί σε όγκο το προζύμι φτιάχνουμε τη ζύμη. Ανακατεύουμε το προζύμι με τα αυγά, τη ζάχαρη, το αλάτι και το υπόλοιπο αλεύρι.
Ζυμώνουμε είτε στο μίξερ είτε με το χέρι. Το βούτυρο, το βάζουμε στο τέλος, επειδή παίρνει καλύτερο άρωμα το ζυμάρι.
Όταν είναι έτοιμη η ζύμη, την αφήνουμε να «ξεκουραστεί» για 20 λεπτά.

Χωρίζουμε το ζυμάρι σε 3 κομμάτια, για να πλάσουμε παραλλαγές.

Για το ποντιακό τσουρέκι:

Ανοίγουμε τη ζύμη με ένα χοντρό πλάστη, βάζουμε σε μια πλευρά της τη γέμιση και τυλίγουμε τη ζύμη.
Για να κλείσει, την κολλάμε με αυγό ή με λίγο νερό. Άμα κολλήσει, τη στρίβουμε σαν σαλιγκάρι, το οποίο περνάμε με αυγό,
για να ροδοκοκκινίσει, το πασπαλίζουμε με καρύδια και ζάχαρη και το ψήνουμε για 25 λεπτά περίπου στους 180?C.

Για το κλασικό τσουρέκι:

Χωρίζουμε τη ζύμη σε 3 μπαλάκια. Πλάθουμε με τα χέρια μας τρία μεγάλα κορδόνια και φτιάχνουμε πλεξούδα.
Την αλείφουμε με αυγό και την ψήνουμε για 25 λεπτά στους 180?C.

Για το σταφιδάτο τσουρέκι

Χωρίζουμε τη ζύμη σε 2 μέρη το ένα μεγαλύτερο από το άλλο. Ζυμώνουμε το μεγαλύτερο κομμάτι ζύμης με λίγες σταφίδες και επιπλέον ζάχαρη.
Έπειτα, ανοίγουμε με τον πλάστη το μικρό κομμάτι ζύμης και τυλίγουμε το μεγάλο. Το κλείνουμε με αυγό,
το αλείφουμε με αυγό και το ψήνουμε για 25 λεπτά στους 180?C.

Και οι τρεις εκδοχές είναι νοστιμότατες και μοσχοβολούν!

8 Μακαρίνα με κιμά

Υλικά για 4 μερίδες:

- ½ κιλό κιμά
- 1 φλ. τσαγιού ελαιόλαδο
- 2 κρεμμύδια
- αλάτι και πιπέρι
- ½ κιλό μακαρίνα

Διαδικασία

Η μακαρίνα είναι σπιτικό ποντιακό ζυμαρικό. Μπορεί να είναι "ζωγρό" ή "ξερό".
Άμα είναι ξερό δε θέλει βράσιμο. Λίγο βραστό νερό από πάνω, μερικά λεπτά αναμονή και είναι έτοιμο το ζυμαρικό για το τσιμπούσι.
Αν είναι ζωγρό θέλει λίγο βράσιμο όπως στη δική μας περίπτωση. Σε ένα τηγάνι βάζουμε λίγο λάδι να ζεσταθεί.
Τσιγαρίζουμε τα κρεμμύδια ψιλοκομμένα. Μόλις μαλακώσουν βάζουμε τον κιμά. Αλατοπιπερώνουμε.
Ρίχνουμε τον κιμά στη μακαρίνα, ανακατεύουμε και σερβίρουμε. Πάει και με τυράκι.

9 Βαρένικα

Υλικά
για περίπου 45 κομμάτια

για τη ζύμη:

- αλεύρι όσο πάρει (γύρω στο 1 κιλό)
- 1 ποτήρι νερό
- 1 αυγό
- αλάτι

για τη γέμιση:

- ½ κιλό φέτα & μυζήθρα

για το βράσιμο:

- 1 σφηνάκι ελαιόλαδο

για το σερβίρισμα:

- 150 γρ. λιωμένο αγελαδινό βούτυρο

για τον τσαχλαμά:

- 250 γρ. κρύο πασκιτάν ή γιαούρτι σακούλας
- λίγο νερό

Διαδικασία

Τα βαρένικα είναι ποντιακά ζυμαρικά. Παραλλαγές τους με κρέας και άλλα τυριά συναντάμε και στις κουζίνες των Λιθουανών και των Πολωνών.
Ονομάζονται και βερένικα, βαρύνικα, βαρενίκια ή βερενίκια. Ο τσαχλαμάς (ή τσακλαμάς) είναι επιδόρπιο που φτιάχνεται με πασκιτάν διαλυμένο
σε νερό και μπουκίτσες ψωμιού - κοινώς παπάρα. Χωρίς ψωμί πίνεται ως αναψυκτικό. Στα super market κυκλοφορεί ως αριάν
ή κεφίρ (που είναι διαφορετικές ονομασίες για το ίδιο ποτό). Το καλοκαίρι ορισμένοι προσθέτουν και λίγο δυόσμο για περισσότερη δροσιά.

Ξεκινάμε από τη ζύμη. Σε μια μεγάλη λεκάνη βάζουμε λίγο αλεύρι, κάνουμε μια μικρή γούβα στη μέση και χύνουμε νερό, το αβγό και αλάτι.
Συμπληρώνουμε λίγο αλεύρι, ανακατεύουμε και ζυμώνουμε μέχρι το ζυμάρι μας να γίνει συμπαγές, βελούδινο και απαλό.
Αφήνουμε τη ζύμη να ξεκουραστεί για μισή ωρίτσα και ανακατεύουμε τα τυριά.

Χωρίζουμε το ζυμάρι σε τρία μέρη. Ανοίγουμε κάθε ένα με τον πλάστη σε χοντρό φύλλο. Μ' ένα στρόγγυλο τσέρκι ή ένα ποτήρι,
κόβουμε τα φύλλα σε μικρά κυκλάκια.

Παίρνουμε στην παλάμη τα κυκλικά κομματάκια ζύμης και βάζουμε στο κέντρο με ένα κουταλάκι λίγη γέμιση, τόση ώστε να μπορούμε
να το κλείσουμε στη μέση σαν μισοφέγγαρο. Πατάμε τις δύο άκρες να κλείσουν καλά (μπορούμε και μ' ένα πηρούνι) και να μην ανοίξουν
στο βράσιμο και τα ακουμπάμε σε μια καθαρή πετσέτα. Τα βαρένικα είναι έτοιμα για μαγείρεμα.

Σε μια κατσαρόλα βάζουμε αλατισμένο νερό να βράσει και μόλις κοχλάσει ρίχνουμε τα βαρένικα μαζί με ελαιόλαδο.
Θέλουν μερικά λεπτά (γύρω στα 15) να μαλακώσουν, να ασπρίσουν και να ανέβουν στην επιφάνεια. Τα βγάζουμε με μια τρυπητή κουτάλα,
τα στραγγίζουμε και τα σερβίρουμε περιχύνοντάς τα με λιωμένο βούτυρο που έχουμε ζεστάνει σε ένα τηγάνι.
Τρώγονται ωραιότατα και με γιαούρτι!

10 Τανωμένος Σορβάς ή Τανοφάι

Υλικά
για 4 άτομα:

- 1 ποτήρι νερού κορκότο (σπασμένο στάρι)
- ½ κιλό στραγγιστό γιαούρτι
- ½ ξερό κρεμμύδι κομμένο σε λεπτές φέτες
- λίγο αλάτι
- λίγο ελαιόλαδο
- νερό όσο πάρει

Διαδικασία

Στο Νηστικό Αρκούδι φτιάχνουμε και παρουσιάζουμε τον τανωμένο σορβά σχεδόν μια φορά το χρόνο και έχουμε τους λόγους μας:
βραδύνοια (δεν τα παίρνουμε εύκολα βρε αδελφέ!), λυμάρα (τρελαινόμαστε για ποντιακά),
αφραγκιές (πέφτει ο προϋπολογισμός του επεισοδίου οπότε πρέπει να φτιάξουμε κάτι οικονομικό και νόστιμο).

Είναι βέβαια, και κάτι ακόμα: η πατροπαράδοτη σούπα του Πόντου κρύβει πολλή σοφία και επειδή το μυαλό και το στομάχι μας μπουκώνουν
με τα πολύπλοκα και εντυπωσιακά, κάνουμε κατά καιρούς εναλλακτική δίαιτα με τα απλά και ταπεινά.

Για να μην ξεχνιόμαστε λοιπόν… τανωμένος σορβάς ή σιρβάς ή τανομένος σουρβάς, τανώσουπα, τανομεζές ή τανοφάι.

Υπάρχουν δυο ειδών σορβάδες: ο τανωμένος και ο ξυγαλένεν. Ο πρώτος γίνεται με ταν' ή πασκιτάν', ο δεύτερος με υλιστόν.
Και οι δύο έχουν ως βάση το κορκότο. Καταλάβατε; Όχι; Διαβάστε παρακάτω!

Ταν' είναι το αποβουτυρωμένο υγρό που απομένει μετά το χτύπημα του αγελαδινού ή βουβαλίσιου γιαουρτιού.
Πασκιτάν' είναι το προϊόν που παίρνουμε όταν βράσουμε το ταν' (σαν κρεμώδες τυρί ή μυζήθρα) και είναι υπόξινο.
Ξυγαλένεν είναι το γιαούρτι. Υλιστόν είναι το πλήρες σε λιπαρά στραγγιστό γιαούρτι.
Κορκότο είναι το αποφλοιωμένο και χονδροαλεσμένο ή χονδροκοπανισμένο στάρι.

Πασκιτάν και κορκότο βρίσκουμε στα μαγαζιά με παραδοσιακά προϊόντα. Αν το σούπερ μάρκετ είναι πιο κοντά,
τότε αντικαθιστούμε το πασκιτάν με γιαούρτι σακούλας ή στραγγιστό γιαούρτι.

Η διαδικασία που ακολουθεί είναι απλή: βράζουμε - τανώνουμε - χαρατσώνουμε! Βράζουμε σε αλατισμένο νερό και χαμηλή
προς μέτρια φωτιά το κορκότο μέχρι να χυλώσει. Τανώνουμε, ανακατεύουμε δηλαδή το γιαούρτι μαζί με ζουμί από την κατσαρόλα
που ρίχνουμε σιγά-σιγά για να μην κόψει το γιαούρτι. Μόλις γίνουν ένα τα ρίχνουμε στην κατσαρόλα, ανακατεύουμε και
αποσύρουμε το σκεύος από τη φωτιά. Χαρατσώνουμε, που σημαίνει ότι τηγανίζουμε τα αρωματικά μας:
το ψιλοκομμένο κρεμμύδι (και αν μας αρέσει δυόσμο) στο ελαιόλαδο (ή σε φρέσκο βούτυρο) και τα προσθέτουμε στη σούπα.
Ανακατεύουμε και σερβίρουμε. Το καλοκαίρι ο τανωμένος σορβάς τρώγεται και κρύος.

11 Πισία

Υλικά

- 2 κούπες γάλα
- 1 κυβάκι μπυρομαγιά
- 1 μικρό φλιτζάνι του καφέ ξίδι
- 1 κουτάλα ελαιόλαδο
- 6 αυγά
- λίγο αλάτι
- λίγο μέλι
- αλεύρι, όσο πάρει

Διαδικασία

Αρχικά, ζεσταίνουμε το γάλα σε μια κατσαρόλα. Παράλληλα χτυπάμε τα αυγά σε ένα μπολ. Μόλις ζεσταθεί το γάλα,
το ανακατεύουμε με τα αυγά. Προσθέτουμε αλάτι, ξίδι και λάδι. Ακόμη, βάζουμε τη μαγιά και ανακατεύουμε καλά.
Τέλος, ρίχνουμε το αλεύρι σιγά σιγά, όσο χρειάζεται για να γίνει ένα μαλακό και εύπλαστο ζυμάρι.
Ζυμώνουμε με υπομονή και δύναμη. Σκεπάζουμε το ζυμάρι για 15 λεπτά και το περιμένουμε να ξεκουραστεί.
Το ξίδι βοηθάει τα πισία, να ναι τραγανά και νόστιμα.

Όταν το ρολόι ακριβείας του Στάθη σημάνει το τέταρτο που πέρασε, βάζουμε το λάδι στο τηγάνι, να καίει.
Λαδώνουμε το τραπέζι και κόβουμε μικρά μπαλάκια από το ζυμάρι. Τα ανοίγουμε με το χέρι σε μικρά πιτάκια και τα τηγανίζουμε.

Σερβίρουμε τα πισία και κερνάμε όλο το χωριό. Όποιος θέλει μπορεί να βάλει μέλι στο δικό του.

12 Περεσκία

Υλικά

- 1,5 κιλό ζύμη (νερό, αλάτι, αλεύρι όσο πάρει, 1 δόση μαγιά)

για γεμιστά με τυρί:

- ½ κιλό τυρί φέτα

για γεμιστά με πράσα:

- ½ κιλό πράσα
- λίγο λάδι

Διαδικασία

Αρχικά ετοιμάζουμε τη ζύμη, η οποία είναι παρόμοια με τη ζύμη για τις Λαγγίτες

Γεμιστά με τυρί:

Παίρνουμε ένα κομματάκι μικρό της ζύμης, το πλάθουμε ελαφρά στο χέρι μας.
Προσθέτουμε μια κουταλιά της σούπας τυρί φέτα και το πατάμε ανομοιόμορφα.
Το τηγανίζουμε σε λίγο λάδι και από τις δύο μεριές, ώσπου να ροδίσει ελαφρά. Τα περεσκία με τυρί είναι έτοιμα.

Γεμιστά με πράσα:

Ψιλοκόβουμε τα πράσα και τα τσιγαρίζουμε ελαφρώς, προσθέτοντας λίγο αλάτι και λίγο κόκκινο πιπέρι.
Μόλις κρυώσουν γεμίζουμε με μια κουταλιά της σούπας, ένα κομμάτι από τη ζύμη με τον ίδιο τρόπο.
Τα τηγανίζουμε ελαφρά και τα περεσκία με πράσο είναι έτοιμα.

13 Ετ μαντί

Υλικά για 4 άτομα

για τη ζύμη:

- 1 ποτήρι νερό
- 1 κουτ. σούπας λάδι
- αλάτι
- αλεύρι όσο πάρει

για τη γέμιση:

- ½ κιλό κιμά μοσχαρίσιο
- 1 κρεμμύδι μέτριο
- αλάτι
- πιπέρι
- λάδι

για την κρέμα:

- 250 γραμ. γιαούρτι στραγγιστό
- 2 σκελίδες σκόρδο
- 1 κρεμμύδι
- αλάτι

Διαδικασία

Πρώτα φτιάχνουμε τη ζύμη. Σε ένα μεγάλο μπολ βάζουμε το νεράκι, το λάδι, το αλάτι και τέλος, σιγά-σιγά το αλεύρι.
Ανακατεύουμε τα υλικά και ζυμώνουμε. Η ζύμη δεν πρέπει να γίνει πολύ σφιχτή, για να ανοίγει εύκολα το φύλλο.
Όταν είναι έτοιμη τη σταυρώνουμε, τη σκεπάζουμε με μια πετσέτα και την αφήνουμε στην άκρη για λίγη ώρα να ξεκουραστεί.

Παράλληλα ετοιμάζουμε τη γέμιση. Βάζουμε τον κιμά σε ένα μεγάλο μπολ.
Τρίβουμε το κρεμμύδι, προσθέτουμε αλάτι, 3 κουταλιές της σούπας, λάδι και ζυμώνουμε όλα τα υλικά.

Όταν το ζυμάρι είναι έτοιμο, το χωρίζουμε σε 4 μπαλάκια για να ανοίξουμε 4 φύλλα.

Πασπαλίζουμε το τραπέζι με αλεύρι, για να μην κολλάει και ανοίγουμε με τον πλάστη το πρώτο μεγάλο φύλλο.

Το κόβουμε με ένα μαχαίρι σε τετραγωνάκια και γεμίζουμε το καθένα από αυτά με λίγη γέμιση.
Τα κλείνουμε με τα δάχτυλά μας από τις δυο άκρες σχηματίζοντας βαρκούλες.
Οι βαρκούλες δείχνουν ακόμη πιο όμορφες, όταν φαίνεται ο κιμάς στη μέση. Τις βάζουμε σε ένα ταψί, που έχουμε αλείψει με λάδι.

Επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία και με τα 4 φύλλα, με αποτέλεσμα να γεμίσουμε ένα ολόκληρο ταψί με βαρκούλες.
Τα αλείφουμε με ένα πινελάκι λάδι και ψήνουμε στο φούρνο για 20-30 λεπτά, ώσπου να ροδίσουν.
Τα βγάζουμε και τα αφήνουμε στην άκρη να κρυώσουν λιγάκι.

Στη συνέχεια, σε ένα τηγάνι, σοτάρουμε ένα κρεμμύδι και μία σκελίδα σκόρδο ψιλοκομμένα.
Μόλις αλλάξουν χρώμα τα κατεβάζουμε από τη φωτιά. Αμέσως μετά βράζουμε νερό, ρίχνουμε αλάτι και το τσιγαρισμένο κρεμμύδι-σκορδάκι.
Βράζουμε τις βαρκούλες για 5 λεπτά και κατεβάζουμε από την φωτιά.

Παράλληλα ετοιμάζουμε την κρέμα και τανώνουμε το φαγητό. Τρίβουμε στο γιαούρτι το υπόλοιπο σκορδάκι,
ανακατεύουμε καλά-καλά να γίνει μια κρεμούλα. Παίρνουμε 2 κουτάλες περίπου ζουμί από την κατσαρόλα και
τις ρίχνουμε στο μπολ με το γιαούρτι, εξακολουθώντας να ανακατεύουμε.

Σερβίρουμε τις βαρκούλες με το ζουμί τους σε μια μεγάλη πιατέλα και τις τανώνουμε, δηλαδή ρίχνουμε πάνω τους την κρέμα γιαουρτιού.
Το ετ μαντί είναι έτοιμο και τρώγεται την ώρα που το σερβίρουμε με καλή παρέα.

14 Σουσαμόπιτα

Υλικά

- 8 ψημένα φύλλα
- 400 γραμ. ταχίνι
- 750 γραμ. σουσάμι
- 2 κουτ. σούπας κανέλα
- 800 γραμ. ζάχαρη
- 1,5 λίτρο νερό
- 1 κουτ. σούπας φρυγανιά τριμμένη

Διαδικασία

Αρχικά, σε μια κατσαρόλα ζεσταίνουμε το ταχίνι, με το νεράκι και ανακατεύουμε καλά μέχρι να λιώσει.
Στη συνέχεια, ρίχνουμε στην κατσαρόλα την 200 γραμ. ζάχαρη, 1 κουταλιά της σούπας κανέλα και 250 γραμ. σουσάμι και τα ζεσταίνουμε ,
ώσπου να λιώσουν και αυτά με τη σειρά τους, χωρίς να πάρουν βράση.
Κατεβάζουμε αυτό το χυλό από την φωτιά και τον τοποθετούμε στο ταψί νούμερο 1.

Σε ένα δεύτερο ταψί, ταψί νούμερο 2, βάζουμε το υπόλοιπο σουσάμι, την ζάχαρη,
την κανέλα και την τριμμένη φρυγανιά και ανακατεύουμε, φτιάχνοντας έτσι ένα στερεό μείγμα που θα χρησιμεύσει ως γέμιση της πίτας.

Έπειτα, αλείφουμε το ταψί νούμερο 3, καινούριο ταψί, με χυλό από το ταψί 1, και στρώνουμε πάνω του
τα ψημένα έτοιμα φύλλα βουτώντας τα προηγουμένως στο χυλό (ταψί 1).

(Τα φύλλα αυτά είναι ζυμωμένα και ψημένα στο τζάκι, στο σάτζι, σαν τα ποντιακά Περέκ)

Πάνω από το κάθε φύλλο ρίχνουμε την στερεή γέμιση, ταψί 2.

Συνεχίζουμε στρώνοντας ένα-ένα τα φύλλα και ακολουθώντας την ίδια διαδικασία.

Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο, στους 180°C για 45’ περίπου.

Στο τέλος δοκιμάζουμε και γλείφουμε τα δάχτυλά μας.

15 ΧΑΨΙΑ ΤΟΥΦΑ - (Περιοχή Κρώμνης)

- (4 άτομα)
- 1 κιλό χαψία φρέσκα
- 8 φέτες ντομάτας
- 3 κρεμμύδια ψιλοκομμένα
- 2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο
- 2 1/2 κουταλιές μαϊντανό ψιλοκομμένο
- 2 φέτες λεμονιού
- 1 ½ φλιτζάνι λάδι
- μαύρο πιπέρι
- αλάτι
Καθαρίζουμε, ξεπλένουμε τα χαψία, κι αφού τ’ αλατοπιπερώσουμε, τ’ αφήνουμε στην άκρη.
Κατόπιν, σ’ ένα βαθύ σαχάνι τοποθετούμε τη μισή ποσότητα κρεμμυδιού και από πάνω τις μισές φέτες ντομάτας σταυρωτά.
Πάνω τοποθετούμε τα χαψία το ένα δίπλα στ’ άλλο, χωρίς κενά. Σκεπάζουμε με το υπόλοιπο κρεμμύδι, τις ντομάτες, που τις τοποθετούμε
και πάλι σταυρωτά, το σκόρδο, τις φέτες λεμονιού, που τις τοποθετούμε δίπλα στις ντομάτες, αντίκρυ. Πασπαλίζουμε με μαϊντανό,
προσθέτουμε και το λάδι και ψήνουμε τα χαψία με σκεπασμένο σκεύος για 15 λεπτά. Όταν σερβίρουμε,
όλοι οι συνδαιτυμόνες τρώνε απ’ το ίδιο σκεύος. Η λέξη τούφα, που προέρχεται απ’ το αρχαίο ουσιαστικό τύφος,
σημαίνει ατμός υγρού που βράζει. Τα χαψία τούφα καταναλώνονται, συνήθως, τους φθινοπωρινούς μήνες.

16 ΠΟΡΑΝΙΑ (τα) ή ΠΟΡΑΝΗ - (Περιοχή Κρώμνης)

- (4 άτομα)
- 1 και 1/2 κιλό παντζαρόφυλλα
- 5 κουταλιές βούτυρο αγελάδας +3 κουταλιές για το χαράτζιν
- 1 μικρό κεφάλι σκόρδο κοπανισμένο
- 2 φλιτζάνια γιαούρτι
- αλάτι
Πλένουμε τα παντζαρόφυλλα και τα βράζουμε σ’ αλατισμένο νερό.
Αμέσως μετά τα στραγγίζουμε στο τρυπητό και τα σφίγγουμε και με τα χέρια μας.
Κατόπιν, σε βαθύ τηγάνι καίμε το βούτυρο και μόλις ροδίσει σοτάρουμε τα παντζαρόφυλλα πολύ καλά,
ώσπου ν’ απορροφηθούν τα νερά τους και τα τοποθετούμε σε πιατέλα.
Στη συνέχεια, σε βαθύ πιάτο ανακατεύουμε στο γιαούρτι το σκόρδο, και περιχύνουμε τα παντζαρόφυλλα.
Τέλος, σε τηγανάκι κάνουμε χαράτζιν, καίμε το βούτυρο και περιχύνουμε μ’ αυτό τα παντζαρόφυλλα.
Σερβίρουμε αμέσως. Η λέξη ποράνια η πορανή είναι ξένη και σημαίνει φαγητό από φύλλα παντζαριού.
Στον Πόντο τα πορανία τα έτρωγαν είτε ως κύριο πιάτο είτε ως ορεκτικό. Το χαράτζιν είναι ξένη λέξη και σημαίνει καρύκευμα σούπας με
διάφορες αρωματικές φυτικές ουσίες που τηγανίζονται σε βούτυρο και περιχύνονται στο φαγητό.

17 ΜΥΡΩΔΙΑΣ (τα) - (Περιοχή Κρώμνης)

- (4-5 άτομα)
- 1 και 1/2 κιλό διάφορα χόρτα του βουνού όπως:
χοσχοράνα (βλίτα), σαχταρίτζας, στρατίτζας, τζουτζούνας (άγρια ραδίκια),
βραχνίτας, μελλισιδίτας, λερνίτσια, μαχαιρίτας, στουπίτσας
- 1 φλιτζάνι πλιγούρι
- ½ φλιτζάνι λάδι
- 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο
- αλάτ
- μαύρο πιπέρι
- 1 ½ φλιτζάνι νερό
Καθαρίζουμε και πλένουμε καλά τα χόρτα.
Κατόπιν τα ζεματάμε και τα στραγγίζουμε απ’ τα νερά, κρατάμε όμως 1 και 1/2 φλιτζάνι απ’ το ζουμί τους,
προσθέτοντας ανάλογο αλάτι και πιπέρι. Στη συνέχεια, σε πλακερή κατσαρόλα (ταβά) καίμε το λάδι και ροδίζουμε το κρεμμύδι.
Αμέσως, αποσύρουμε από την εστία και τοποθετούμε πάνω στο κρεμμύδι μια στρώση από τα χόρτα. Τα πασπαλίζουμε με λίγο πλιγούρι
και συνεχίζουμε εναλλάξ τις στρώσεις από χόρτα και πλιγούρι, βάζοντας ως τελευταία στρώση πλιγούρι.
Τοποθετούμε την κατσαρόλα στην εστία και ρίχνουμε και τον ζωμό, που κρατήσαμε, στο φαγητό κι αφήνουμε να βράσει το πλιγούρι.
Το παραπάνω έδεσμα στην Περιοχή της Ίμερας το έλεγαν πλακί, μόνο που πρόσθεταν και μαύρα λάχανα.
Το πλιγούριν ή πλουγούριν ή πλουγούρ’ είναι τουρκική λέξη και σημαίνει σιτάρι βρασμένο, αποφλοιωμένο και χονδροαλεσμένο.

18 ΩΤΙΑ (τα) ή ΦΙΟΓΚΑΚΙΑ (τα)

- 10 αυγά
- 1 κουταλάκι γιαούρτι
- 4 βανίλιες
- 1/2 φλιτζάνι ζάχαρη
- 1/2 φλιτζάνι γάλα
- αλάτι
- αλεύρι
- λάδι για το τηγάνισμα (κατά προτίμηση αραβοσιτέλαιο)
- ζάχαρη και κανέλα για γαρνίρισμα
Σε μια λεκάνη χτυπάμε αυγά με τη ζάχαρη.
Προσθέτουμε την αμμωνία διαλυμένη στο γάλα, τις βανίλιες, Το γιαούρτι.
λίγο αλάτι και τόσο αλεύρι, ώστε ζυμώνοντας να παρασκευάσουμε μια σφιχτή ζύμη.
Κατόπιν, χωρίζουμε τη ζύμη σε μπάλες και με τη χλαού (πλάστης) ανοίγουμε τις μπάλες σε φύλλα ζύμης,
όχι πολύ λεπτά. Κόβουμε τα φύλλα σε λοξές λωρίδες πάχους 2 και μήκους 10 πόντων.
Ακριβώς στη μέση κάθε λωρίδας ανοίγουμε με ένα μαχαίρι μια σχισμή και περνάμε τη μια άκρη της ζύμης.
Κατόπιν, καίμε άφθονο λάδι και τηγανίζουμε τα ωτία, ώσπου να ροδοκοκκινίσουν.
Τα τηγανίζουμε όπως τις πατάτες, μόλις ψήνονται τα βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα και τα τοποθετούμε σε πιατέλα.
Σερβίρονται σκέτα ή πασπαλισμένα με ζάχαρη και κανέλα. Τις λωρίδες ζύμης, μπορούμε να τις δώσουμε άλλο σχήμα, όπως του φιόγκου.
Πιάνουμε το κομμάτι ζύμης από τη μέση και το σφίγγουμε, ώστε να θυμίζει το παρασκεύασμα φιόγκο.
Το ωτίν, πληθυντικός τα ωτία, απ’ το αρχαίο ους, του ωτός και το μεταγενέστερο ουσιαστικό ωτίον,
είναι το γλύκισμα που έχει σχήμα αυτιού. Τα ωτία τα παρασκεύαζαν στον Πόντο, αλλά και οι Πόντιοι στη Ρωσία, συνήθως στους γάμους,
αλλά και στην επίσκεψη που έκαναν στη λεχώνα, ως δώρημα.

19 ΦΑΣΟΥΛΙΑ ΤΙΝΑΧΤΑ - (Περιοχή Κρώμνης)

- (4 άτομα)
- 2 φλιτζάνια κόκκινα ξερά φασόλια (μουσκεμένα αποβραδίς)
- 1/2 φλιτζάνι λάδι
- 2 κρεμμύδια κομμένα σε φέτες
- 2 ½ κουταλιές μαϊντανό ψιλοκομμένο
- αλάτι
- μαύρο πιπέρι
Βράζουμε, σε κατσαρόλα, τα φασόλια πολύ καλά ώσπου να σκάσουν.
Κατόπιν τα στραγγίζουμε αιτ’ τα νερά και τα τοποθετούμε σε βαθύ σκεύος.
Στη συνέχεια, σε τηγάνι καίμε το λάδι και ροδίζουμε τα κρεμμύδια, προσθέτοντας ανάλογο αλάτι και πιπέρι
και τα περιχύνουμε στα φασόλια. Προσθέτουμε, τέλος, και το μαϊντανό, ανακατεύουμε καλά και σερβίρουμε.
Τα φασόλια αυτά τα ονόμαζαν τιναχτά, γιατί κατά το βράσιμο τινάζονται.

20 ΤΑΝΩΜΕΝΟΝ ΣΟΥΡΒΑ

- (4 - 6 άτομα)
- 1 φλιτζάνι κορκότο σταρένιο
- 2 φλιτζάνια πασκιτάν’
- 3 κουταλιές βούτυρο αγελάδας
- 1 ψιλοκομμένο κρεμμύδι
- 1 κουταλιά δυόσμο ψιλοκομμένο (φρέσκο ή ξερό)
- αλάτι
- 1 και 1/2 λΙτρο νερό
Σε μια κατσαρόλα βράζουμε το κορκότο στο νερό, μ’ ανάλογο αλάτι.
Κατά τη διάρκεια που βράζει το κορκότο, λίγο πριν βράσει παντελώς και χυλώσει ελαφρώς ο ζωμός του,
παίρνουμε 3-4 κουταλιές από τον ζωμό. Μόλις βράσει το κορκότο, αποσύρουμε την κατσαρόλα απ’ την εστία και
αφήνουμε να χλιαραίνει η σούπα. Στη συνέχεια, σ’ ένα βαθύ σκεύος διαλύουμε το πασκιτάν’ στο ζωμό που κρατήσαμε.
Ανακατεύουμε ώσπου να γίνει μια αλοιφή λεία, χωρίς σβόλους, όχι πολύ πηκτή ούτε, όμως και νερουλή.
Αφού η σούπα είναι χλιαρή, περιχύνουμε στην κατσαρόλα το πασκιτάν’ κι ανακατεύουμε καλά. Κατόπιν σ’ ένα τηγάνι
ετοιμάζουμε το χαράτσ’ (καρύκευμα). Ροδίζουμε το βούτυρο και μόλις μυρίσει τσιγαρίζουμε καλά το κρεμμύδι με το δυόσμο.
Αμέσως το προσθέτουμε στη σούπα, ανακατεύουμε καλά και σερβίρουμε.
Τανωμένον ή πασκιτανωμένον σουρβά είναι η γιαουρτωμένη σούπα. Άλλωστε και μόνη η λέξη σουρβά ή σιρβά ή τσορβά,
υπονοούσε τις παραδοσιακές σούπες της ποντιακής κουζίνας που παρασκευάζονταν με πασκιτάν’ και καμιά φοράμε φασόλια και λάδι.
Το πασκιτάνιν ή πασκιτάν’ είναι αποβουτυρωμένο, στραγγισμένο κι αλατισμένο γιασύρτι.
Στον Πόντο, στον καθημερινό λόγο. όταν ήθελαν ν’ αναφερθούν στην κοιλιακή τους χώρα, συχνά έλεγαν.·
“Τη’ σιρβάς ιμ’ ο τόπον “, δηλ. της σούπας μου το μέρος, το στομάχι μου. Σε περιπτώσεις που δεν τους άρεζε κάποιο φαγητό,
έλεγαν τη φράση.· “ετάρα ξεν τη σιρβάς ιμ’ ο τόπον” δηλ. ανακατεύτηκε το στομάχι μου.
Και στην περιοχή της Ίμερας παρασκεύαζαν με τον ίδιο τρόπο την συγκεκριμένη σούπα,
μόνο που δεν παρασκεύαζαν το χαράτσιν με δυόσμο, αλλά με μείγμα από δυόσμο και εκλεκτά άνθη τριανταφυλλιάς.
Μάλιστα οι γιατροί τη συνιστούσαν ως την πιο υγιεινή σούπα.

21 ΚΙΣΕΛ (το) - (Περιοχή Κρώμνης)

- (4-6 άτομα)
-1 κιλό κράνα ή βίσσυνα ή βερίκοκα
-1/2 φλιτζάνι ζάχαρη
-χυμό από 1/2 λεμόνι
-1 φλιτζανάκι νισαστόν
-τριμμένη αμυγδαλόψιχα
Ξεπλένουμε καλά όποια, ποσότητα, από τ’ αναγραφόμενα φρούτα επιθυμούμε και τα βράζουμε σε κατσαρόλα.
Μόλις βράσουν πολύ καλά και λιώσουν, αποσύρουμε την κατσαρόλα από την εστία και περνάμε τον πολτό των φρούτων από τρυπητό
(για να πέσουν φλούδες και κουκούτσια). Κατόπιν, τοποθετούμε τον πολτό τους σε κατσαρόλα, προσθέτουμε τη ζάχαρη και το χυμό λεμονιού,
ανακατεύουμε και προσθέτουμε σιγά σιγά και το νισαστόν, ανακατεύοντας συνεχώς, ώσπου να πήξει.
Σε περίπτωση που χρειάζεται περισσότερο νισαστόν προσθέτουμε. Μόλις πήξει, αποσύρουμε, τοποθετούμε την κρέμα (το κισέλ’)
σε μπολάκια και τα βάζουμε στο ψυγείο. Όταν σερβίρουμε, γαρνίρουμε προηγουμένως με τριμμένη αμυγδαλόψιχα.
Εάν Θέλουμε, μπορούμε να κρατήσουμε και φρούτα ωμά και αφού τα ψιλοκόψουμε, να τα προσθέσουμε την ώρα που παρασκευάζουμε την κρέμα.
Νισαστόν είναι περσική λέξη και σημαίνει πολύ λεπτό αλεύρι. Είναι ο νισεστές.
Το κράνιν ή κράν πληθυντικός τα κράνα, απ’ το αρχαίο κράνιον, είναι το δέντρο κρανιά και ο καρπός του.

22 ΚΟΧΛΙΔΑ ΣΙΡΒΑ (ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΑ ΣΟΥΠΑ)

- (4 άτομα)
- 1 και 1 /2 κιλό σαλιγκάρια
- 3-4 χούφτες αλεύρι
- 1 και 1/2 λίτρο νερό
- 2 ματσάκια κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα (και το φύλλωμά τους)
- 3 κρεμμύδια ψιλοκομμένα
- 2 κουταλιές μαϊντανό ψιλοκομμένο
- 1 κόκκινη πιπεριά τσούσκα (προαιρετικά)
- αλάτι
- ξίδι
- 1 φλιτζανάκι λάδι
Τοποθετούμε τα σαλιγκάρια σε μια κατσαρόλα, ρίχνουμε από πάνω και το αλεύρι,
τα ανακατεύουμε με τα χέρια, και αφού τα σκεπάσουμε με το καπάκι, τοποθετούμε από πάνω ένα βαρύ
αντικείμενο για να μη ξεχυθούν στην κουζίνα. Τα αφήνουμε στ’ αλεύρι ένα βράδυ για να καθαρίσουν
καλά από την πρασινίλα τους, οπότε και θα μείνουν μόνο με τ’ αλεύρι που θα φάνε. Την επόμενη ημέρα,
τα ξεπλένουμε καλά πολλές φορές και στο τελευταίο ξέβγαλμα βάζουμε αλάτι και λίγο ξίδι για ν’ απομακρυνθούν σι βλέννες.
Στη συνέχεια, βράζουμε το νερό σε κατσαρόλα και μόλις πάρει βράση προσθέτουμε τα σαλιγκάρια,
κι αφού βράσουν, τα στραγγίζουμε και πετάμε το πρώτο νερό. Αμέσως, προσθέτουμε νέα ποσότητα νερού,
κι αφού πάρει βράση ρίχνουμε και τα σαλιγκάρια κι όταν πάρουν μερικές βράσεις, προσθέτουμε τα κρεμμύδια.
Τα σαλιγκάρια πρέπει να βράσουν πολύ καλά, ώσπου να λιώσουν τα κρεμμύδια.
Αμέσως προσθέτουμε το μαϊντανό, την πιπεριά και το λάδι. Αφήνουμε να βράσει ακόμη, ώσπου να χυλώσει καλά ο ζωμός,
οπότε και αποσύρουμε από την εστία και σερβίρουμε.
Η λέξη κοχλίδιν ή κοχλίδ’, πληθυντικός τα κοχλίδι, προέρχεται απ’ το αρχαίο ουσιαστικό κοχλίδιον, που είναι το σαλιγκάρι.
Τα σαλιγκάρια συνήθως τα μαζεύουν την άνοιξη και το φθινόπωρο, μετά τη βροχή, όταν δηλαδή βγαίνει ο ήλιος.

Υπάρχουν τ’ άσπρα, ψιλά, σαλιγκάρια και τα μαύρα, τα βουνίσια, που είναι μεγαλύτερα.
Σορβά ή σουρβά ή σιρβά ή τσορβά είναι η σούπα.

23 ΧΑΒΙΤΖ' ΜΕ ΦΟΥΡΝΙΚΟΝ ΑΛΕΥΡΙ

- (4-5 άτομα)
- 8 και 1/2 κουταλιές φούρνικον αλεύρι
- 4 φλιτζάνια νερό
- 3 κουταλιές βούτυρο αγελάδας
- αλάτι
Σε μια κατσαρόλα ροδίζουμε το βούτυρο. Προσθέτουμε το νερό και τ’ αφήνουμε να ζεσταθεί σε μέτρια φωτιά.
Μόλις ζεσταθεί το νερό, προσθέτουμε λίγο αλάτι και λίγο τ’ αλεύρι, που τ’ ανακατεύουμε συνεχώς για να μη σβολιάσει,
ώσπου να παρασκευάσουμε μια συμπαγή κρέμα. Όταν σχηματιστούν φούσκες στην επιφάνειά της κι αρχίσει να κοχλάζει, είναι έτοιμη.
Σερβίρουμε αμέσως.
Πώς παρασκευάζεται το φούρνικον αλεύρι:
Οι σπόροι του καλαμποκιού τοποθετούνται σε ταψί και φουρνίζονται για να ξεραθούν.
Κατόπιν αλέθονται, οι καβουρντισμένοι σπόροι, στο χερομύλιν, στον χερόμυλο δηλαδή,
κοσκινίζονται και το παράγωγο του κοσκινίσματος είναι το φούρνικον αλεύρι.
Η λέξη φούρνικον, προέρχεται απ’ το ουσιαστικό φουρνίν, που είναι ο φούρνος.
Φούρνικος = ψημένος, φρυγανισμένος σε φούρνο.

24 ΠΙΡΟΣΚΙ

- (4-6 άτομα)
- 1 κιλό αλεύρι
- 3 αυγά
- γάλα ζεστό
- 20 γρ. νωπή μαγιά
- αλάτι
- λίγη ζάχαρη
- λάδι για το τηγάνισμα
Γέμιση α’
- 400 γρ. τυρί τριμμένο
- 2 αυγά
- πιπέρι μαύρο
Γέμιση β’
- 3 φλιτζάνια λάχανο άσπρο ψιλοκομμένο · 1 κρεμμύδι
- 1 φλιτζανάκι λάδι
- 2 κουταλιές μαϊντανό
- αλάτι - πιπέρι μαύρο
Γέμιση γ’
- 400-500 γρ. κιμά ανάμικτο (μοσχάρι - χοίρος)
- 2 κουταλιές μαϊντανό
- 1 φλιτζανάκι λάδι
- αλάτι - πιπέρι μαύρο
Σε μια λεκάνη τοποθετούμε τ’ αλεύρι, τη μαγιά διαλυμένη σε 1/2 φλιτζάνι ζεστό γάλα,
λίγη ζάχαρη (για να μη μυρίζει η μαγιά στη ζύμη), τ’ αυγά, ανάλογο αλάτι και τόσο γάλα ζεστό,
ώσπου ζυμώνοντας να παρασκευάσουμε μια ζύμη ομοιογενή. Αμέσως σκεπάζουμε τη ζύμη με μια κουβέρτα και αφήνουμε ν’ ανέβει για Ι ώρα.
Όταν ανέβει η ζύμη, την πατάμε ελαφρώς με τα χέρια μας και την αφήνουμε για 10 λεπτά ακόμη.
Κατόπιν, παίρνουμε κομμάτια ζύμης και σ1 αλευρωμένο πάγκο, με τη βοήθεια της χλαούς (πλάστης) ανοίγουμε τα κομμάτια ζύμης
και τοποθετούμε στο εσωτερικό τους ποσότητα (1 κουταλιά) από όποια γέμιση επιθυμούμε. Κλείνουμε τα πιροσκί, από το πλάι,
κι αμέσως τα τηγανίζουμε σε καυτό λάδι (τηγανίζουμε καλά τη μια πλευρά και κατόπιν την άλλη). Τρώγονται ζεστά και κρύα.
Γέμιση α’

Ανακατεύουμε σε βαθύ σκεύος το τυρί με τ’ αυγά και λίγο πιπέρι.

Γέμιση β’
Σε ένα τηγάνι καίμε το λάδι και σοτάρουμε ελαφρώς το κρεμμύδι.
Μόλις μυρίσει και ροδίσει ελαφρώς, προσθέτουμε το λάχανο, αλάτι και λίγο πιπέρι και το σοτάρουμε πολύ καλά.
5 λεπτά πριν αποσύρουμε το τηγάνι από την εστία, προσθέτουμε και το μαϊντανό.

Γέμιση γ’
Σ ένα τηγάνι καίμε το λάδι και ροδίζουμε το κρεμμύδι. Προσθέτουμε και τον κιμά και τον καβουρντίζουμε πολύ καλά.
Κατά τη διάρκεια που καβουρντίζεται προσθέτουμε αλάτι, μαύρο πιπέρι και 5 λεπτά πριν αποσύρουμε από την εστία,
προσθέτουμε και το μαϊντανο

25 ΠΕΪΝΙΡΛΙ (το)

- (4-6 άτομα)
- 700 γρ. αλεύρι
- νερό
- αλάτι
- 400-500 γρ. τυρί φέτα (τριμμένο)
- 1/2 φλιτζάνι βούτυρο αγελάδας λιωμένο
Τοποθετούμε σε μια λεκάνη το αλεύρι, ανάλογο αλάτι και τόσο νερό,
ώστε ζυμώνοντας να παρασκευάσουμε μια ομοιογενή ζύμη.
Κατόπιν τοποθετούμε τη ζύμη σ’ αλευρωμένο πάγκο. Τεμαχίζουμε τη ζύμη σε 6 με 8 κομμάτια και ανοίγουμε με τα χέρια μας
το κάθε κομμάτι δίνοντάς του μακρόστενο σχήμα. Υπερυψώνουμε γύρω γύρω τη ζύμη,
σχηματίζοντας ένα ‘τειχίο’ και μέσα στο κοίλο μέρος της ζύμης, αφού αλείψουμε βούτυρο,
προσθέτουμε το τυρί. Τοποθετούμε τα πεϊνιρλί σε βουτυρωμένο ταψί και τα ψήνουμε σε μέτριο φούρνο 180οC,
ώσπου να ροδοκοκκινίσουν. Σερβίρουμε αμέσως. Στον Πόντο συνήθως δεν τοποθετούσαν τυρί στο εσωτερικό της ζύμης,
παρά μόνο βούτυρο και τύλιγαν τα πεϊνιρλί όπως τα πιροσκί. Αυτές τις πίτες τις ονόμαζαν γιαγλία.
Ανάλογα, όμως, με τα υλικά που τοποθετούσαν στο εσωτερικό τους, πριν τα ψήσουν, τα γιαγλία έπαιρναν και διαφορετική ονομασία.
Τα γιαγλία με τυρί τα ονόμαζαν πεϊνιρλία, με καβουρμά καβουρμαλούγια κ.ο.κ.
Η λέξη πεϊνιρλί είναι τούρκικη, peynir =τυρί.
Η λέξη καβουρμά είναι επίσης τουρκική και είναι το καβουρντισμένο κρέας, με το λίπος του,
που το διατηρούσαν όλη τη χειμερινή περίοδο.

26 ΚΙΝΤΕΑΤΑ (τα) - (Περιοχή Αργυρούπολης)

- (4-5 άτομα)
- 1 1/2 κιλό κορυφές από τσουκνίδες
- 5 κουταλιές αλεύρι σιταρένιο
- 5 σκελίδες σκόρδο κοπανισμένο
- 3 Υ2 ποτήρια νερό
- 1/2 κουταλιά δυόσμο ψιλοκομμένο αλάτι - μαύρο πιπέρι
Πλένουμε τις τσουκνίδες και τις βράζουμε, σε νερό που κοχλάζει, ώσπου να λιώσουν.
Κατόπιν τις στραγγίζουμε και κρατάμε το νερό στ’ οποίο έβρασαν. Αμέσως τοποθετούμε σε κατσαρόλα τις τσουκνίδες και
τις λιώνουμε μ’ ένα πιρούνι. Προσθέτουμε και τ’ αλεύρι, ανάλογο αλάτι και ανακατεύουμε.
Τοποθετούμε την κατσαρόλα στην εστία, σε σιγανή θερμοκρασία και αφού ρίξουμε το νερό που κρατήσαμε,
αρχίζουμε ν’ ανακατεύουμε, με ξύλινο κουτάλι, το μείγμα τρίβοντάς το και στα τοιχώματα της κατσαρόλας έως ότου γίνει σαν κρέμα.
Αμέσως μετά προσθέτουμε το σκόρδο, ανακατεύουμε και σερβίρουμε. Ο καθένας στο πιάτο του προσθέτει όσο πιπέρι και δυόσμο επιθυμεί.
Η κιντέα ή κνιδέα, πληθυντικός τα κιντέας ή τα κιντέατα, προέρχεται απ’ το αρχαίο ουσιαστικό κνίδη, που σημαίνει τσουκνίδα

27 πουσινται

Υλικα

αλευρι αναλογα τη ποσοτητα του φαγητου
νερο οσο χρειαστει
βουτηρο αγελαδινο
Εκτελεση
καβουρδιζουμε το αλευρι σε αντικολλητικο σκευος μεχρι να ροδισει,
επειτα εχουμε βρασει νερο κ ριχνουμε τοσο οσο να πικτωσει το μειγμα αρκετα,
κ εφοσον εχουμε καψει το βουτηρο το ριχνουμε μεσα στο μειγμα μας..
καλη ορεξη

Μαυρολάχανα με φασούλια

Το κατεξοχήν φαγητό των Ποντίων. Το φαγητό αυτό πέρα από εύγεστο είναι πολύ υγιεινό και διαιτητικό.

Υλικά:

0,5 κιλό ξερά φασόλια μπαρμπούνια

1,5 κιλό μαύρα λάχανα μέτρια κομμένα

1 κούπα ελαιόλαδο

2 κουταλιές σούπας πελτέ

2-3 μέτρια κρεμμύδια

αλάτι κατά προτίμηση

μπούκοβο κατά προτίμηση στο σερβίρισμα

Εκτέλεση:

Βράζουμε ξεχωριστά τα λάχανα και τα φασόλια μέχρι να ψηθούν και τα σουρώνουμε πετώντας το νερό.
Τα βάζουμε μαζί σε μια χύτρα με φρέσκο νερό να βράσουν.
Παράλληλα κόβουμε το κρεμμύδι σε μικρούς κύβους ή το περνάμε σε χοντρό τρίφτη.
Σε ένα τηγάνι ή μικρή χύτρα, τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι μέχρι να γυαλίσει (δεν το καίμε).
Στο τσιγαρισμένο κρεμμύδι προσθέτουμε τον πελτέ, ανακατεύουμε για 1-2 λεπτά μέχρι να ομογενοποιηθεί
και ρίχνουμε το μείγμα στη χύτρα με τα λάχανα και τα φασόλια. Αφήνουμε να πάρουν μια καλή βράση.
Έλέγχουμε την πυκνότητα με την προσθήκη ζεστού νερού. Προσθέτουμε αλάτι κατά προτίμηση και συνεχίζουμε
το βράσιμο μέχρι να ομογενοποιηθεί το φαγητό. Αυτή είναι η παραδοσιακή παρασκευή του φαγητού.
Εναλλακτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί για μαύρα λάχανα, παραπούλια και αντί για μπαρμπούνια άσπρα φασόλια.

Χοσάφ’

Ποντιακή κομπόστα. Το χοσάφ’ γίνεται με διάφορα ξερά φρούτα (άγρια απίδια, αχλάδια, φέτες μήλα, δαμάσκηνα, σύκα, σταφίδες).
Σε μια χύτρα με ανάλογο νερό βράζουμε τα ξερά φρούτα ώσπου να μαλακώσουν. Κατά προτίμηση προσθέτουμε και ζάχαρη.
Συνήθως σερβίρεται κρύο. Παλαιότερα πολλές φορές τρωγόταν και σαν φαγητό με ψωμί.

Υ.Γ. Πριν μερικές δεκαετίες τα ξερά φρούτα (τα τζίρα) τα παρήγε η κάθε οικογένεια μόνη της συλλέγοντας και αποξηραίνοντάς
τα την εποχή της ωρίμανσής τους.

Τσουμούρ’

Το μπαγιάτικο ψωμί για να μην πεταχτεί, το αξιοποιούσαν φτιάχνοντάς το τσουμούρ’. Γίνεται εύκολα και γρήγορα ως εξής:

Κόβουμε το ψωμί σε κομματάκια μεγέθους μπουκιάς. Το διαβρέχουμε ελαφρά με νερό για να μαλακώσει και το τηγανίζουμε με
βούτυρο ή ελαιόλαδο. Κατά προτίμηση προσθέτουμε λίγο αλάτι. Προαιρετικά μπορούν να προστεθούν και αυγά.

Κατα άλλο τρόπο επιλέγεται η ψίχα του μπαγιάτικου ψωμιού, τρίβεται ανάμεσα στις
παλάμες σαν τρίμα φρυγανιάς και τηγανίζεται με λάδι.

Πιρόχ’

Το πιρόχ’ είναι ρωσικής προέλευσης γλυκό (παρεμφερές της πάστα-φλώρα) και το έφεραν οι εκ Ρωσίας προερχόμενοι Πόντιοι το 1922-23.

Υλικά για τη ζύμη:

700 γραμμάρια αλεύρι για όλες τις χρήσεις

250 γραμμάρια μαγειρικό λίπος τύπου φυτίνη

1 κούπα ζάχαρη για τη ζύμη

3 αυγά

ξύσμα ενός λεμονιού

1 πρέζα αλάτι

20 γραμμάρια μπέϊκιν πάουντερ

Υλικά για τη γέμιση:

2 κούπες (περίπου 500 γραμμάρια) μαύρες σταφίδες

1/2 κούπα ζάχαρη

Εκτέλεση:

Ετοιμάζουμε πρώτα τη γέμιση για να κρυώσει μέχρι να τη χρησιμοποιήσουμε.
Βράζουμε τις σταφίδες με λίγο νερό και τη μισή κούπα ζάχαρη, μέχρι να δέσει σαν γλυκό κουταλιού.
Αυτή είναι η παραδοσιακή γέμιση. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί μαρμελάδα οποιασδήποτε επιθυμητής γεύσης.

Ανακατεύουμε πολύ καλά στο μίξερ, σε δυνατή ταχύτητα το μαγειρικό λίπος μέχρι να ασπρίσει.
Προσθέτουμε τη ζάχαρη και ανακατεύουμε μέχρι να διαλυθεί.
Ανακατεύοντας συνέχεια προσθέτουμε το μπέϊκιν πάουντερ, το αλάτι και τα αυγά.
Μεταφέρουμε το μείγμα σε μια λεκάνη και ζυμώνουμε με το χέρι, προσθέτοντας λίγο λίγο το αλεύρι
μέχρι να γίνει μια ζύμη που να μην κολλάει στο χέρι.
Παίρνουμε τα 2/3 της ζύμης και τα στρώνουμε σε ένα βουτυρωμένο ημίβαθο ταψί, σε ομοιόμορφο πάχος.
Πάνω στη ζύμη που έχουμε στρώσει στο ταψί απλώνουμε τη γέμιση. Παράλληλα ανοίγουμε το φούρνο να ζεστάνει,
επάνω & κάτω στους 200 βαθμούς. Παίρνουμε την υπόλοιπη ζύμη και ανοίγουμε φύλλο, πάχους 3 χιλιοστών περίπου.
Κόβουμε με ροδάκι, λωρίδες φάρδους 2 εκατοστών περίπου, και τις τοποθετούμε παράλληλα μεταξύ τους
σε απόσταση 3-4 εκατοστών και διασταυρούμενες σε σχήμα ρόμβου. Αντί για λωρίδες μπορούν να γίνουν
μπαστούνια διαμέτρου ενός εκατοστού περίπου. Ψήνουμε στο φούρνο που έκαψε, για 40 λεπτά περίπου,
ελέγχοντας το γλυκό μας μέχρι να ροδίσει.

pirox.jpg

Το πιρόχ’ έτοιμο για να μπει στο φούρνο

Πουσίντα (Πουσίντα - Πουσίντια )

Υλικά:

Κριθαρένιο αλεύρι

αλάτι

βούτυρο αγελαδινό

μέλι ή πετιμέζι

Εκτέλεση:

Σε ένα τηγάνι καβουρδίζουμε κριθαρένιο αλεύρι ανάλογο της ποσότητας που θέλουμε να παρασκευάσουμε.
Σε μια χύτρα βράζουμε νερό με αλάτι κατά προτίμηση.
Το καβουρδισμένο αλεύρι το ρίχνουμε σιγά σιγά μέσα στη χύτρα ανακατεύοντας συνέχεια να μην σβολιάσει.
Δημιουργούμε ένα παχύρρευστο χυλό. Σερβίρεται με μια λακκούβα στο κέντρο όπου τοποθετούμε λειωμένο αγελαδινό
βούτυρο ή μέλι ή ανάμικτο μέλι με βούτυρο ή πετιμέζι. Σε περιόδους νηστείας το συνοδευτικό ήταν μέλι ή πετιμέζι (πεκμέζ’).

Σάλα

Παλαιότερα τόσο στον Πόντο όσο και στα χωριά της Μακεδονίας,
σχεδόν όλες οι οικογένειες έπαιρναν μικρά γουρουνάκια,
τα μεγάλωναν και παραμονές Χριστουγέννων τα έσφαζαν,
εξασφαλίζοντας για αρκετό διάστημα κρέας και λίπος.
Για να πετύχουν όσο το δυνατόν καλύτερη πάχυνση έφτιαχναν
στενό ξύλινο κλουβί για να περιορίσουν τις κινήσεις του ζώου
και να μετατρέπεται σχεδόν όλη η τροφή σε κρέας και λίπος.
Έτσι στα πλευρά του ζώου σχηματιζόταν λίπος που πολλές φορές
το πάχος του ξεπερνούσε τους πέντε πόντους. Όταν έσφαζαν το ζώο,
το λίπος αυτό το τεμάχιζαν σε καλούπια τετράγωνα ή παραλληλόγραμμα
και το αλάτιζαν για να γίνει παστό. Αυτό το λίπος το ονόμαζαν σάλα
και όταν ωρίμαζε το έκοβαν σε μικρά κομμάτια και το έτρωγαν με ψωμί και τσάι συνήθως.
Επίσης το χρησιμοποιούσαν στα φαγητά σαν μαγειρικό λίπος.

Τσοκαλίκ’ (Τσοκαλίκ’)

Σκληρό αλμυρό τυρί. Ένα είδος κεφαλοτυριού. Παρασκευάζεται από γιαούρτι που βράζεται μέχρι να κόψει.
Στη συνέχεια ανακατεύεται με ανάλογο αλάτι και τοποθετείται σε πάνινη σακούλα για να στραγγίσει από τα υγρά.
Για να βοηθήσουμε το στράγγισμα αλλά και για να δώσουμε σχήμα στο τσοκαλίκ’ τοποθετούμε τη σακούλα σε ένα
επίπεδο καθαρό σημείο με ένα επίπεδο βάρος και πιέζοντας μέχρι να σχηματίσουμε ένα δίσκο πάχους 2- 2,5 εκατοστά.
Αφήνουμε για όσες ώρες χρειαστεί να στραγγίσει. Ελέγχουμε τη σακούλα και όταν σηκώνοντάς τη διαπιστώσουμε ότι έχει
χάσει όλα τα υγρά και δεν υπάρχει ίχνος υγρασίας, την κρεμάμε σε ένα τοίχο προσεκτικά να μη χαλάσει το δισκοειδές
σχήμα της μέχρι το τελικό στέγνωμα. Μπορούμε να δώσουμε και άλλα σχήματα όπως σφαιρικό ή κωνικό.
Μετά το στράγγισμα βγάζουμε ανάλογη ποσότητα και αφού την πλάσουμε και δώσουμε το σχήμα που επιθυμούμε τοποθετούμε
τα κομμάτια μας σε ένα καθαρό ράφι στον ήλιο.

Τσορτάν’ (Τσορτάν)

Ένα είδος σκληρού τυριού κάτι σαν κεφαλοτύρι. Παρόμοιο με το τσοκαλίκ’. Παρασκευάζεται από μηζύθρα αλατισμένη ανάλογα,
και ξεραίνεται στον ήλιο σε μορφή μπάλας διαμέτρου 7-8 εκατοστών ή σε σχήμα κώνου παρόμοιου μεγέθους.

Φελία (αυγόφετες)

Τα φελία είναι ένα ακόμη πρόχειρο φαγητό που γίνεται με την αξιοποίηση πάντα μπαγιάτικου ψωμιού.

Σπάμε 4-5 αυγά σε ένα βαθύ πιάτο και τα χτυπάμε μέχρι να ομογενοποιηθούν προσθέτοντας και αλάτι ανάλογα με τις προτιμήσεις.
(Για να γίνουν πιο αφράτα προσθέτουμε γάλα εβαπορέ σε αναλογία: στα 3 αυγά ένα γαλατάκι του καφέ).

Κόβουμε το μπαγιάτικο ψωμί σε φέτες πάχους 1,5 με 2 εκατοστά.

Βάζουμε στη φωτιά το τηγάνι με ποσότητα λαδιού που να φτάνει μέχρι τη μέση της φέτας του ψωμιού και περιμένουμε να κάψει.

Ρίχνουμε τις φέτες ψωμιού μια-μια μέσα στο πιάτο με τα χτυπημένα αυγά γυρίζοντας πάνω κάτω για να επαλειφτούν με το αυγό,
και με μια τσιμπίδα ή ένα πιρούνι τις τοποθετούμε στο τηγάνι. Βάζουμε στο τηγάνι όσες χωράνε.

Μόλις ψηθούν (ροδίσουν) απ’ τη μια μεριά τις γυρίζουμε για να ψηθούν κι από την άλλη.

Τις στοιβάζουμε σε ένα καθαρό πιάτο ή ταψάκι και τις σερβίρουμε. Τρώγονται ζεστές.

Επαγγέλματα-ιδιότητες στα Ποντιακά

αβουκάτος = δικηγόρος
αβτζής = κυνηγός
αγροφύλακας = γουρουχτζής
αγωγιάτης = κατιρτζής
αρχιμάστορας = ουστάπασης
αρχιμεταλλουργός=ουστάπασης
αρχιτέκτων =ουστάπασης
αρχιτεχνίτης = ουστάπασης
αστυνομικός = ζαπτιές
βοσκός = τσοπάνος
γανωτής = καλαϊτζής
γεωργός = ρεντζιπέρτς,τσιφτσής
γιατρός = δατρόν
γιατρίνα = γιατρέσσα
δάσκαλος = δάσκαλον
δασοφύλακας = γουρουχτζής και κορουκτζής
διευθυντής = διαταγωγός
δικαστής = κατής
ελαιοχρωματιστής = νακάης
ιδιοκτήτης καραβανιού = πεζιρκιάνος
καφετζής = καβετζής
κηπουρός = παχτσεβάνος (παραγωγός οπωροκηπευτικών)
κλειδαράς = τιλιγκίρτς
κουλουράς = σημιτζής
κουρέας = παρπέρτς
κρεοπώλης = κασάπς
κτίστης = ταχτζής
κυβερνήτης ιστιοφόρου = σανταλτζής
λευκοσιδηρουργός = τενεκετζής
μαραγκός = τιλκιάρτς, τογραματζής
μάγειρας = μάερας
μικροπωλητής = τσαρτσής
μισθωτός = καματάρτς
μυλωνάς = χαμαιλετάρτς
νυχτοφύλακας = πασβάντς
παπλωματάς = γεργαντζή
παντοπώλης = πακάλτς
ράφτης = τερζής
ράφτης μάλινων παλτών = απατζής & αμπατζής
σιδηρουργός = τεμιρτζής
τσαγκάρης = κουντουρατζής
φούρναρης = φουρουντζής
χρυσοχόος = κουϊμτζής

Θέμα Παράθυρο εικόνας. Από το Blogger.