Ση Φουντούκ’ τη χαμαιλέτεαν…
Ήταν ο νερόμυλος των χωρικών, που άλεθαν το στάρι και το καλαμπόκι, για να κάνουν το αλεύρι για ψωμιά, τις πίτες και τα νόστιμα φαγητά: «Χαβίτς», «τρίμμαν», «τσιριχτά», «γιοχάδες», «πισία», «δεμέσια», «λαβάσια» «μακαρίναν…»
Από τον μυλαύλακα λοιπόν, το «χάρκ» και το σωλήνα, το «ολούχ» το νερό έπεφτε στον τροχό του μύλου, την «τσάρχα», που λέγανε για να κινηθεί η μυλόπετρα, «παλαγόγιζαν την χαμαιλέτεν» και από ένα υπόγειο αυλάκι, τον «αλεπόν», το νερό έπεφτε ξανά στο ποτάμι. Η σειρά, η «λαχίδα» έφτασε, το καλαμπόκι αδειάζετε στο μελεθρείο και μ’ έναν κρουνό, το «καλίν» οδεύει στον λαιμό, σην «γούλαν» της μυλόπετρας. Τα σιδερένια ελάσματα, «κρανκανάκ» κανονίζουν την ποσότητα ροής, 100 κότια, περίπου 700 οκάδες αλέθονται σε 24 ώρες.
Ο μυλωνάς, σε κάποιες περιοχές του Πόντου, ήταν υποχρεωμένος να προσφέρει αλάτι, για να κάνουν και «ανανίβ πίταν», στο όμορφο τζάκι του μύλου. Όμορφα χρόνια, απλά… « Κανείς ΄κ’ έλεγαμ’ εγώ έχω κ’ εσύ κ’ έχ’ς, ούλ’ ίσα είχαμ', έναν έτον το τραπέζ’ν εμουν και οι αρθώπ’ κι άλλο χαρεμέν’ έσαν! Ατώρα πα, όλεα έχ’νε, και σ’ έναν τ’ άλλο αγάπην κ’ έχ’νε, μακρά πα, ο εις ας σον άλλον…»
Ό μπαξές του μύλου στο χωριό μας, « Τη Φουντούκ’», στέναζε από τα γλυκά φράουλα, τα μποστάνια και τα φρούτα και τα παράξενα σκιάχτρα που τα βάζανε για να φοβούνται τα πουλιά και τα αγρίμια. Ποια πουλιά και ποια αγρίμια; Σήμερα ουρλιάζουν μονάχα οι άνθρωποι, πως λέει κι ο Λουντέμης! Ο μπαξές, τα βράδια, δεχότανε, την πιο άγρια επίθεση, με το συνθηματικό της παρέας : « Παιδία, πάμ’ σο κλεψίον». Ο άγραφος νόμος της προσφυγιάς, δεν επέτρεπε τότε μηνύσεις, γινότανε μονάχα λίγο «σούσουρο» κι έπεφτε και λίγο ξύλο. Στο σιωπηλό το ρέμα μπροστά απ’ το μύλο, λαμπύριζαν και οι «κολοφωτίτσες» που τις πιάναμε και τις καρφώναμε στο μέτωπο! Αληθινή ποιότητα ζωής, με την ομορφιά της απλότητας και της φυσικής αρμονίας! Όλος ο κάμπος έμοιαζε μ’ ανοιχτό βιβλίο φυσικής ιστορίας, γεμάτος ζώα, πουλιά, ποικιλόμορφα φυτά και τρεχούμενα νερά! Ήταν όλα τόσο αληθινά, που έμοιαζαν με ψευδαίσθηση.
Την αρμονία όμως αυτή, η πρόοδος την αντικατέστησε με τον καινούργιο τον κανόνα: «Ό,τι δεν παράγει, πρέπει να καταστρέφεται» και έτσι το βιβλίο… γέμισε εμετικές λέξεις: Ευτροφισμός, αναδασμός, νιτρικά άλατα, τοξικά, ιώσεις, μολύνσεις, ξηρασίες, δηλητηριάσεις…
Στο Κεφαλάρι της Δράμας, λειτουργεί και σήμερα ο νερόμυλος του "Κόντου", του φίλου μας και πρώην ποδοσφαιριστή της θρυλικής Δόξας και με χαρά ξεναγεί τον κάθε επισκέπτη…
Ρε παιδία ντο λέτεν, πάμεν ση Χαμαίλετεν…Sp Ama
Ήταν ο νερόμυλος των χωρικών, που άλεθαν το στάρι και το καλαμπόκι, για να κάνουν το αλεύρι για ψωμιά, τις πίτες και τα νόστιμα φαγητά: «Χαβίτς», «τρίμμαν», «τσιριχτά», «γιοχάδες», «πισία», «δεμέσια», «λαβάσια» «μακαρίναν…»
Από τον μυλαύλακα λοιπόν, το «χάρκ» και το σωλήνα, το «ολούχ» το νερό έπεφτε στον τροχό του μύλου, την «τσάρχα», που λέγανε για να κινηθεί η μυλόπετρα, «παλαγόγιζαν την χαμαιλέτεν» και από ένα υπόγειο αυλάκι, τον «αλεπόν», το νερό έπεφτε ξανά στο ποτάμι. Η σειρά, η «λαχίδα» έφτασε, το καλαμπόκι αδειάζετε στο μελεθρείο και μ’ έναν κρουνό, το «καλίν» οδεύει στον λαιμό, σην «γούλαν» της μυλόπετρας. Τα σιδερένια ελάσματα, «κρανκανάκ» κανονίζουν την ποσότητα ροής, 100 κότια, περίπου 700 οκάδες αλέθονται σε 24 ώρες.
Ο μυλωνάς, σε κάποιες περιοχές του Πόντου, ήταν υποχρεωμένος να προσφέρει αλάτι, για να κάνουν και «ανανίβ πίταν», στο όμορφο τζάκι του μύλου. Όμορφα χρόνια, απλά… « Κανείς ΄κ’ έλεγαμ’ εγώ έχω κ’ εσύ κ’ έχ’ς, ούλ’ ίσα είχαμ', έναν έτον το τραπέζ’ν εμουν και οι αρθώπ’ κι άλλο χαρεμέν’ έσαν! Ατώρα πα, όλεα έχ’νε, και σ’ έναν τ’ άλλο αγάπην κ’ έχ’νε, μακρά πα, ο εις ας σον άλλον…»
Ό μπαξές του μύλου στο χωριό μας, « Τη Φουντούκ’», στέναζε από τα γλυκά φράουλα, τα μποστάνια και τα φρούτα και τα παράξενα σκιάχτρα που τα βάζανε για να φοβούνται τα πουλιά και τα αγρίμια. Ποια πουλιά και ποια αγρίμια; Σήμερα ουρλιάζουν μονάχα οι άνθρωποι, πως λέει κι ο Λουντέμης! Ο μπαξές, τα βράδια, δεχότανε, την πιο άγρια επίθεση, με το συνθηματικό της παρέας : « Παιδία, πάμ’ σο κλεψίον». Ο άγραφος νόμος της προσφυγιάς, δεν επέτρεπε τότε μηνύσεις, γινότανε μονάχα λίγο «σούσουρο» κι έπεφτε και λίγο ξύλο. Στο σιωπηλό το ρέμα μπροστά απ’ το μύλο, λαμπύριζαν και οι «κολοφωτίτσες» που τις πιάναμε και τις καρφώναμε στο μέτωπο! Αληθινή ποιότητα ζωής, με την ομορφιά της απλότητας και της φυσικής αρμονίας! Όλος ο κάμπος έμοιαζε μ’ ανοιχτό βιβλίο φυσικής ιστορίας, γεμάτος ζώα, πουλιά, ποικιλόμορφα φυτά και τρεχούμενα νερά! Ήταν όλα τόσο αληθινά, που έμοιαζαν με ψευδαίσθηση.
Την αρμονία όμως αυτή, η πρόοδος την αντικατέστησε με τον καινούργιο τον κανόνα: «Ό,τι δεν παράγει, πρέπει να καταστρέφεται» και έτσι το βιβλίο… γέμισε εμετικές λέξεις: Ευτροφισμός, αναδασμός, νιτρικά άλατα, τοξικά, ιώσεις, μολύνσεις, ξηρασίες, δηλητηριάσεις…
Στο Κεφαλάρι της Δράμας, λειτουργεί και σήμερα ο νερόμυλος του "Κόντου", του φίλου μας και πρώην ποδοσφαιριστή της θρυλικής Δόξας και με χαρά ξεναγεί τον κάθε επισκέπτη…
Ρε παιδία ντο λέτεν, πάμεν ση Χαμαίλετεν…Sp Ama
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου